The Grateful Dead Movie (1976)

فيلم گريت‌فول‌دد

كارگردان: جري گارسيا، لئون گاست. 131 دقيقه.

1976/ رنگي/ 131 دقيقه.

***

نخستين فيلم جري گارسيا، خواننده و نوازنده گيتار گروه گريت‌فول‌دد. تلفيقي از پنج شب كنسرت‌هاي گروه در سالن وينترلند سان‌فرانسيسكو، بخش‌هاي انيميشن و مصاحبه‌ها. بيننده بايد بسيار شيداي آنها باشد (كه من هستم!) تا اين فيلم طولاني جذبش كند. لازم به اشاره است كه اين گروه (در كنار پينك فلويد) موسيقي زابريسكي پوينت (آنتونيوني، 1970) را ساختند، سكانس طولاني هيپي‌ها در دره مرگ سولوي افسانه‌هاي گيتار گارسياست كه Dark Star نام دارد.

Uncle Meat (1987)

آنکِـل میت

كارگردان: فرانك زاپا. بازيگران: فيل اسميت، فرانك زاپا، دان پيترسن.

1987/رنگی/90 دقیقه

***

این فیلم در واقع مستندی است درباره فیلمی ناتمام كه ساخته شدنش بيست سال طول كشيده و از دو بخش تشكيل شده است: بخش اول اجراي زنده گروه Mothers در لندن 1968 و صحنه‌هايي از پشت صحنه اين كنسرت و درگيري و كشمكش اعضاي گروه براي جدا شدن و نشان دادن استعدادهاي فردي‌شان را به نمايش مي‌گذارد و بخش دوم، داستان شخصيت عجيبي به‌نام آنکِـل میت را كه بايد بين عشقش به موسيقي و همسرش يكي را انتخاب كند، روايت مي‌كند. این فیلم فقط به درد طرفداران پروپاقرص فرانک زاپا می خورد که من یکی از آنها نیستم.

The Rose (1979)

رُز

كارگردان: مايك رايدل. موسيقي: پل روت‌چايلد. بازيگران: بت ميدلر، آلن بيتس، فردريك فارست، هري دين‌استنتون.

1979/ رنگی/ 125 دقیقه

***

زندگي كوتاه و پرمصیبت جنيس چاپلين (Joplin) ستاره موسيقي راك دهه 1960 كه در 27 سالگی (1971) درگذشت. رايدل به‌شيوه فیلمی که درباره جيمز دين ساخته به رابطه گرفتاری های درونی و کشمکش های زندگی خصوص جنیس، با هیاهوی زندگی جمعی در مقابل دوربین خبرنگاران اشاره می کند. رایدل نیز مانند بسیاری دیگر به آخر خط رسیدن جنیس را نتیجه این زندگی پرهمهمه و بی تکیه گاه می بیند. فيلمبرداري ويلموش زيگموند موفقيت‌هاي قابل‌توجهي كسب مي‌كند. تمام آوازهای فیلم را بت میدلر به جای جنیس خوانده است.

Year of the Horse (1997)

سال اسب

كارگردان: جيم جارموش.

با حضور: نيل يانگ، فرانك پانچوسامپدرو، بيلي تالبوت، رالف مولينا، لري كرگ، جيم جارموش، اليوت رابرتز، كيت ويسمار، اسكات يانگ.

1997/رنگی و سیاه و سفید/ 106 دقیقه

***

مستندي از نيل يانگ و گروه كريزي هورس در تور 1996 كه جارموش در آن با تك‌تك اعضاي گروه درباره تارخچه كريزي هورس گفت‌وگو مي‌كند. جارموش علاوه بر تور 1996 قسمت‌هايي از تور 1986 و 1976 را هم فیلم گنجانده‌، در حالی که همه آنها با دوربين سوپرهشت، هندی کم و شانزده ميلي‌متري فيلمبرداري شده اند. اگر به جست‌وجوي منشأ اين قيافه‌هاي عجيب‌وغريب هستيد، فيلم پاسخي ندارد؛ قيافه نيل يانگ مثل كشتي‌شكسته‌هاست و اعضاي ديگر ــ بيلي تالبوت و پانچو سامپدرو و رالف مولينا ــ در دل انسان وحشت مي‌اندازند.

مصاحبه در اتاق رختشویی

جارموش مصاحبه‌هايش را در اتاق رختشويي انجام داده و يانگ از «رد پاي ويراني كه پشت سر خود گذاشته‌ام» حرف می زند و در ميانه مصاحبه‌ها قسمت‌هايي از كنسرت به نمايش درمي‌آيد. فيلم كنسرت‌هاي قديمي باور نکردنی اند، به خصوص اجرایی از Like a hurricane که در اینترکاتی جادویی بیست سال به عقب برمی گردیم و اجرای همین ترانه را در لندن 1976 می بینیم. در قسمتی دیگر جارموش در اتوبوس جلوي دوربين مي‌آيد و براي يانگ قسمتي از تورات را مي‌خواند و به‌نظر مي‌رسد كه يانگ در عمرش آن را نخوانده است. جارموش قسمتي از تورات را كه خدا به امت خود مي‌گويد چه‌گونه عقوبتشان خواهد داد، مي‌خواند و يانگ حالتي به خود مي‌گيرد كه انگار مكافاتي كه كشيده بسيار شديدتر از چنين عقوبت‌هايي است. استقامت این گروه گاراژی (گروه هایی که با آمپلی فایرها و گیتارهای ارزان گاراژ خانه پدر مادرشان را استودیوی موسیقی خودشان قلمداد می کردند، با آن صداهای زمخت زنگدار و شعرهای بی معنا، اما موسیقی درجه یک) قابل ستایش است و از همه مهم تر تواضع آنها برای این که 40 سال پشت سر نیل یانگ باقی بمانند.

جارموش در اتوبوس بخش هایی از کتاب مقدس را برای نیل یانگ می خواند

شخصاً علاقه ای به قسمت های جارموشی فیلم ندارم (شاید در کنار اولین فیلم جارموش، تعطیلات دائمی، این بدترین ساخته اش باشد) و هرجا موسیقی وجود دارد، فیلم معنا پیدا می کند. کجا و کی می توانید نیل یانگ را ببینید که با تیشرت مجانی "تاید" رخت شویی Stupid Girl از آلبوم "زوما" را اجرا کند یا آن انیمیشن غریبی که جارموش برای Big Time ساخته شده و زمانی در MTV هم نمایش داده می شد.