Moonfleet, Gothic and Scope

فريتس لانگ، گوتيك و سینمااسكوپ

مونفليت تلخ‌ترين و احتمالاً گوتيك‌ترين فيلم "ماجرايي" سينماي كلاسيك آمريكاست. ژانري كه با طنز، ماجراهاي عاشقانه، رنگ‌هاي دلفريب و لباس‌هاي فاخر انبوهي از فيلم‌هاي محبوب و پرفروش را به سينما ارزاني داشته، در دستان لانگ به شرحي از تباهي دنيايي تاريك و غم‌زده تبديل مي‌شود. این‌که قهرمان اصلی فيلم يك پسربچه (جان وايتلي) است و ستارۀ بزرگ فيلم‌هاي شمشيرزني از خانوادۀ اسكاراموش، يعني استوارت گرينجر، کنار اوست کمکی به تلطیف نگاه لانگ نمی‌کند.

فيلم فضايي گرفته، مرده و حتي ترسناك دارد که در آن از پایان خوش یا شور و عشق نشانی نیست. به جایش لانگ هرزگيِ شخصیت گرينجر در برخورد با زنان را نشان می‌دهد. مي‌گذارد. بیش‌تر نشانه‌‌های آشنای ژانر مثل گنج‌هاي مدفون، مخفيگاه‌هاي زيرزميني، مهماني‌هاي رقص و زنان حسود وجود دارند، اما به قول اندرو ساريس در مقایسه او بین مونفلیت و متروپولیس «هر دو فيلم در آن نگاه تلخ به دنيا مشتركند، در هردو انسان با تقديري محتوم دست به گريبان است، كشمكشي كه قطعاً به شكست انسان مي‌انجامد.»

فيلم در نمايش اول خود چندان شهرتي به هم نزد (فقط گوين لمبرت، در انگلستان آن را ستود) اما نمايش دوباره آن در پاريس 1960 باعث شد كه گدار آن را در فهرست ده فيلم بزرگ سال جا بدهد و از آن طرف لوك موله براي جلب توجه جامعه هنري فرانسه به فيلم سنگ تمام بگذارد.

لانگ كه از سينمااسكوپ ناراضي بود و آن را «قابي براي نمايش تشيع جنازه‌ها و مارها» مي‌دانست، در مونفليت يكي از دراماتيك‌ترين كاربردهاي اسكوپ را نشان مي‌دهد: نخست در نحوه تلفيق معماري با كنش‌ها و بازيگران و سپس براي خلق قاب‌هايي كه مثل بقيه آثارش بسيار فشرده و گويا و فارغ از موضوعشان، به‌تنهايي تأثيرگذارند.

مونفليت يكي از بهترين فيلم‌هاي آمريكايي لانگ است كه توصيف آن دشوارتر از توصيف خطوط روي يك ديوار قديمي است: تك تك شكاف‌ها و درزها به مرور زمان، و به شكلي كاملاً طبيعي به وجود آمده‌اند، هيچ دوتايي مثل هم نيستند. يك ديوار سنگي فقط يك ديوار سنگي و تقريباً غيرقابل وصف است؛ فقط بايد آن را ديد یا لمس کرد.

انتشار اول روی وبلاگ: هجدهم آوریل 2010 - انتشار دوم با تغییرات مختصر: 31 مارس 2020