Thursday 13 August 2009

My Favorite Films of the 1930s

A Spanish magazine “Miradas de Cine” has conducted a poll and asked Spanish and a few abroad critics to select their 15 favorite films from the glorious 1930s and also to pick five that supposed to be overrated films. I have nothing to do with the latter part because I don’t believe if overrating of the classic films, when the creatures of them are all gone, will do any harm to us. As long as overrating is concerned, the predictable record breaker of the poll in Gone with the wind. But in my view, if we are really looking for overblown titles we must take a look around ourselves and revise some internationally accepted names and films in contemporary cinema.

Selecting top films of the 1930s is an irresistible poll to participate in. For me, one of the most essential periods in history of motion pictures is thirties and those early efforts to make something decent and artistic out of the new technical inventions like sound and later, color, while economical depression and fascism were the most serious issues of the time and maybe the whole century.

My real mentor in thirties cinema of the United States is Mr. Andrew Sarris. Writings of this wise man have been my companion in the worst and hardest days of my life and I owe him much for unveiling so many names of that era to me. So I’m going to pick my top 15 films of decade (sticking to the rules of Miradas de Cine!), but meanwhile I’m going to add another 50 titles to my selection! I must admit that my knowledge of 1930s cinema in Spanish language countries, far eastern cinema and also Italy is very limited.

You can see the complete lists in “Miradas de Cine” site, but if you are only looking for critics who are well-known outside Spain, these are the names and their picks:

Nicole Brenez (Paris) - À Propos de Nice (Vigo) • Lot in Sodom (Watson & Webber) • Lichtspiel Schwarz-Weiss-Grau (Moholy-Nagy) • L’âge d’or (Buñuel) • Le fleuve Sumida (Amaya) • Limite (Peixoto) • Taris ou la natation (Vigo) • Les Berceaux (Kirsanoff) • Que viva Mexico (Eisenstein) • L’Or des mers (Epstein) • Vampyr - Der Traum des Allan Grey (Dreyer) • Le Bonheur (Medvedkine) • Rapt (Kirsanoff) • Rainbow Dance (Lye) • Early Abstractions (Smith)

Sergi Fabregat - City Lights (Chaplin) • L’Atalante (Vigo) • Vampyr - Der Traum des Allan Grey (Dreyer) • Modern Times (Chaplin) • M (Lang) • The Roaring Twenties (Walsh) • Das Testament des Dr. Mabuse (Lang) • Aleksandr Nevskiy (Eisenstein) • A Night at the Opera (Wood) • La grande illusion (Renoir) • Bride of Frankenstein (Whale) • Freaks (Browning) • Duck Soup (McCarey) • Otona no miru ehon – Umarete wa mita keredo (Ozu) • White Zombie (Halperin)

Floreal Peleato (Paris) - Zemlya (Dovzhenko) • Ze soboty na nedeli (Machatý) • Tabu: A Story of the South Seas (Murnau) • City Lights (Chaplin) • La chienne (Renoir) • Liebelei (Ophüls) • Das testament des Dr. Mabuse (Lang) • Only Yesterday (Stahl) • L’Atalante (Vigo) • U samogo sinyego morya (Barnet) • Make Way for Tomorrow (McCarey) • La grande illusion (Renoir) • Only Angels Have Wings (Hawks) • Mr. Smith Goes to Washington (Capra) • Remorques (Grémillon) • Zangiku monogatari (Mizoguchi)

Jonathan Rosenbaum (Chicago) - Laughter (d’Arrast) • City Lights (Chaplin) • M (Lang) • La nuit du carrefour (Renoir) • Ivan (Dovzhenko) • Otona no miru ehon - Umarete wa mita keredo (Ozu) • Love Me Tonight (Mamoulian) • Scarface (Hawks) • Trouble in Paradise (Lubitsch) • Hallelujah, I’m a Bum (Milestone) • L’Atalante (Vigo) • Judge Priest (Ford) • King Kong (Cooper & Schoedsack) • Make Way for Tomorrow (McCarey) • Zangiku monogatari (Mizoguchi)

Chris Fujiwara (United States) - La règle du jeu (Renoir) • Young Mr. Lincoln (Ford) • Only Angels Have Wings (Hawks) • Zemlya (Dovzhenko) • L’Atalante (Vigo) • You Only Live Once (Lang) • Naniwa erejî (Mizoguchi) • Stage Door (La Cava) • Tabu: A Story of the South Seas (Murnau) • Tsuma yo bara no yo ni (Naruse) • City Lights (Chaplin) • Les perles de la couronne (Guitry) • Otona no miru ehon – Umarete wa mita keredo (Ozu) • Me and My Gal (Walsh) • Design for Living (Lubitsch)

And here is my list of 15 (+50) films of the 1930s, dedicated to Andrew Sarris:

City Lights
1931 Charlie Chaplin
L'Atalante 1934 Jean Vigo
M 1931 Fritz Lang
Le Règle du jeu 1939 Jean Renoir
Only Angels have wings 1939 Howard Hawks
My Man Godfrey 1936 Gregory La Cava
Stagecoach 1939 John Ford
Roaring Twenties 1939 Raoul Walsh
Steamboat Round The Bend 1935 John Ford
Partie de campagne 1936 Jean Renoir
Scarface 1932 Howard Hawks
Crime de Monsiuer Lange 1936 Jean Renoir
Dawn Patrol 1938 Edmund Goulding
Destry rides again 1939 George Marshal
Pépé le Moko 1937 Julien Duvivier


And the next 50, without any specific order:

À nous la liberté 1931 Rene Clair
Bete humaine,La 1938 Jean Renoir
Grand Illusion 1937 Jean Renoir
Boudu Saved from Drowning 1932 Jean Renoir
Dead End 1937 William Wyler
Holiday 1938 George Cukor
Informer 1935 John Ford
Propose de Nice, A 1930 Jean Vigo
Le quai des brumes
1938 Marcel Carne
Young Mr.Lincoln 1939 John Ford
Zéro de conduite 1933 Jean Vigo
Alice Adams 1935 George Stevens
All quiet on the western front 1930 Lewis Milestone
I Am a Fugitive From a Chain Gang 1932 Mervyn LeRoy
Judge Priest 1934 John Ford
Little Caesar 1930 Mervyn LeRoy
Night At The Opera, A 1935 Sam Wood
Road to Glory 1936 Howard Hawks
Scarlet Empress 1934 Joseph Von Sternberg
Vampyr 1932 Carl Th. Dreyer
Whole Towns Talking 1935 John Ford
Das Testament des Dr. Mabuse 1933 Fritz Lang
39 Steps 1935 Alfred Hitchcock
42nd Street 1933 Lloyd Bacon
Blonde Venus 1932 Josef Von Sternberg
Blood of a Poet 1930 Jean Cocteau
Bringing up baby 1938 Howard Hawks
Day At The Races,A 1937 Sam Wood
Dinner At Eight
1933 George Cukor
Dishonored 1931 Josef von Sternberg
Gay Divorcee 1934 Mark Sandrich
Invisible Man,The 1933 James Whale
King Kong 1933 Ernest B.Schoedsack & M.Cooper
L'Age D'or 1930 Luis Bunuel
Modern Times 1936 Charlie Chaplin
Mr. Deeds goes to town 1936 Frank Capra
Mr. Smith goes to Washington 1939 Frank Capra
Ninotchka 1939 Ernst Lubitsch
Top Hat 1935 Mark Sandrich
Twentieth century 1934 Howard Hawks
Under the roofs of Paris 1930 Rene Clair
Alexander Nevsky 1938 Sergei Eisenstein
Black Cat 1934 Edgar G. Ulmer
Frankenstein 1931 James Whale
Design for living 1933 Ernst Lubitsch
Devil Is a Woman 1935 Josef Von Sternberg
Duck Soup 1933 Leo McCarey
Fury 1936 Fritz Lang
It happened one night 1934 Frank Capra
Lady Vanishes 1938 Alfred Hitchcock
Peter Ibbetson 1935 Henry Hathaway
Petrified Forest, The 1936 Archie Mayo
Public Enemy 1931 William Wellman
Ruggles of Red Gap 1935 Leo McCarey
Plainsman 1936 Cecil B.DeMille
Tabu 1931 F.W.Murnau
Triumph Of The Will 1935 Leni Riefentahl
Women 1939 George Cukor
You can't take it with you 1938 Frank Capra
You Only Live Once 1937 Fritz Lang


Thanks to Jonathan Rosenbaum for notifying me about the event.

My Favorite Films of the 1930s (in Farsi)


مجلۀ اسپانيايي Miradas de Cine از منتقدان اسپانيايي زبان و چند منتقد مشهور در اروپا و آمريكا خواسته تا 15 فيلم مورد علاقه شان از دهۀ 1930 را انتخاب كنند و در انتها نام پنج فيلم را بياورند كه به نظرشان دربارۀ اهميت و بزرگي اين فيلم ها بيش از حد اغراق شده باشد. در بخش دوم (كه چندان مورد علاقۀ من نيست) منتقدان اندكي شركت كرده اند، شايد آن ها هم فكر مي كرده اند به هر حال حتي زياد نوشتن و گفتن دربارۀ فيلم هاي قديمي خيرش بيشتر از ضررش است. هر چه باشد سازندگان اين فيلم ها از دنيا رفته اند و مانند آدم هاي بيراهي چون كوئنتين تارانتينو براي اعتبارهاي من درآوردي دندان تيز نكرده اند. در اين قسمت – يعني بزرگ شده هاي بيش از حد – بربادرفته در صدر نشسته است.

اين رأي گيري مرا ترغيب كرد تا من هم فيلم هاي برگزيده ام از دهۀ 1930 را انتخاب كنم، با اين تفاوت كه علاوه بر 15 فيلم برگزيده، از 50 فيلم ديگر هم نام ببرم كه هيچ فهرستي بي آنها كامل نيست. 15 تاي اول را با عنوان هاي رايج فارسي در اين جا مي آورم، براي پنجاه تاي بعد به فهرست انگليسي در بالا رجوع كنيد.

فيلم هاي برگزيدۀ من از دهۀ 1930

روشنايي هاي شهر (چارلز چاپلين،1931)

آتالانت (ژان ويگو، 1934)

ام (فريتس لانگ، 1931)

قاعدۀ بازي (ژان رنوار، 1939)

فقط فرشته ها بال دارند (هوارد هاكس، 1939)

پيشخدمت من گادفري (گرگوري لاكاوا، 1936)

دليجان (جان فورد، 1939)

سال هاي خروشان 1920 (رائول والش، 1939)

كشتي بخار در خم رودخانه (جان فورد، 1935)

گردشي در ييلاق (ژان رنوار، 1936)

صورت زخمي (هوارد هاكس، 1932)

جنايت آقاي لانژ (ژان رنوار، 1936)

گشت سپيده دم (ادموند گولدينگ، 1938)

دستري دوباره مي تازد (جورج مارشال، 1939)

پپه لوموكو (ژولين دوويويه، 1937)


Notes on Three Witchcraft and Witch-Hunt Films


جادوگري در اعصار

اخيراً سه فيلم دربارۀ دنياي جادوگران (دو تاي آنها در انگلستان قرن هفدهم مي گذشت و يكي پس از مقدمه اي كوتاه به زمان حال مي آمد) ديدم. بگذاريد اين گفته (و اين ديد نادرست به فيلم هايي دربارۀ جادوگري در قرون گذشته) را به اين شكل تصحيح كنم كه بيشتر اين فيلم ها دربارۀ شكارچيان جادوگرهايند تا خود موجودات بينوايي كه به خاطر غذا دادن به يك گربۀ سياه يا حرف زدن با خودشان به محكمه هاي سيار كشانده شده و هنوز آفتاب روز بعدي زندگي شان بالا نيامده كه بوي كنده هاي خشك هيزم را در زير پايشان استشمام كرده يا سرماي طناب دار را بر دور گردن رنجورشان خواهند ديد.
اين سه فيلم ژنرال جادوگركش (مايكل ريوز،1968)، فرياد ارواح (گوردون هسلر،1970) و شهر مردگان (جان ليولين ماكسي،1960) بودند كه فيلم آخر را حدود 15 سال پيش و دوبله شده به فارسي نيز ديده بودم. هر سه فيلم به دلايل متعددي فيلم هايي مهم و فراموش نشدني اند اما بين آن ها ژنرال يكي از مضرطب كننده ترين و واقعي ترين آثار "ترسناك" دورۀ خودش محسوب مي شود، فيلمي كه اگر تحمل بعضي صحنه هاي آن را داشته باشيد، حتماً بايد ديده شود.
جادوگري، لااقل در فيلم هاي داستاني سينمايي، اصطلاحي است كه به پرستش نيروهاي اهريمني و از همه مهم تر پرستش شيطان، طلسم كردن ديگران و هر نوع عمل غيرعادي خارج از اصول عبادي مسيحيان در قرون وسطي اطلاق مي شود. تب جادوگري در اروپاي قرون شانزدهم و هفدهم چنان بالا گرفت كه در هر گوشه و كناري دادگاهي براي محاكمه جادوگران راه افتاده بود. تخمين زده مي شود در اين دوران بين چهل تا يكصد هزار نفر بدون هيچ دليل خاصي شكنجه شده و در نهايت زنده زنده در آتش سوزانده شده اند. بيشتر متهمان به جادوگري، زنان بودند و مهم ترين كانون محاكمۀ جادوگران انگلستان بود كه به خاطر جنگ هاي داخلي دروازه هايش به طور كامل به روي خرافات باز مانده بود.
در سينما مسألۀ جادوگران آن قدر كانون توجه نبوده كه شكارچيان آن ها و محاكماتشان. براي همين فيلمي مانند ژنرال جادوگركش، به خصوص در نيمۀ اول و با فيلم برداري عالي جان كوكيان بيشتر به مستندي از قرن هفدهم و تصويري امين از درنده خويي حاصل از خرافه پرستي نزديك است تا فيلمي ترسناك براي مشتريان هميشگي وينسنت پرايس.
در شهر مردگان (جان ليولين ماكسي،1960) از زبان كريستوفر لي مي شنويم كه دلايل اصلي اين محاكمات دروغين «ترس، حسد و خرافات» بوده است، بنابراين هر دورۀ تاريخي كه با محاكمات غيرقانوني حاصل از وحشت و پارانوياي سازمان يافته همراه شده، مانند افتضاحي كه سناتور مك كارتي در شنودهاي ضد سرخ دهۀ 1950 به بار آورد، اصطلاح "شكار جادوگران" (witch hunt) دوباره وارد زبان شده است. عده اي دورۀ مك كارتي را مترادف با عصر جادوگر سوزان، دورۀ red hunt ناميده اند و پل شريدر با همين مضمون فيلمي ساخته كه عنوان آن دقيقاً witch hunt است.
وقتي در ژنرال جادوگركش وينسنت پرايس (در نقش متيو هاپكينز) به دهكده ها سركشي كرده و هر كس خرده حسابي با ديگري دارد در ازاي چند سكه پرايس را تشويق به محاكمۀ متهم به جادوگر و سوزاندن غريب الوقوعش مي كند، وحشت سروپاي وجود آدم را مي گيرد: قربانيان پرايس را از روي پلهاي سنگي به طناب آويزان كرده و به رودخانه مي اندازند، اگر روي آب بمانند جادوگرند و بايد كشته شوند و اگر خفه شوند يعني شيطان به كمك آنها نيامده و آنها بيگناه بوده اند!

Tuesday 11 August 2009

Ruggles of Red Gap (1935)


راگـِلز رِدگـَپ (1935)
سیاه و سفید، 90 دقیقه، پارامونت
کارگردان: لئو مک کری
یکی از بهترین کمدی های مبتنی بر تفاوت آداب و خلقیات اجتماعی در کنتراستی بی نهایت مفرح بین یک راگلز،پیشخدمت آداب دان و جنتلمن انگلیسی و یک آمریکایی گاوچران بددهن اهل ردگپ. آشنایی آنها در مهد تمدن مدرن، پاریس ، شروع شده و اوج داستان وقتی است که پیشخدمت با بازی باورنکردنی چارلز لاوتون بی همتا به غرب وحشی می رود.
باور نمی کنید که چقدر نرم و آهسته فیلم به ستایشی از خلوص و انسانیت و برابری بدل می شود که از زمان لینکلن بخشی از رؤیای آمریکایی تصویر می شد. در انتها این چارلز لاوتون نیست که کابوی پیر ما را به مرد آداب دان موزه برو تبدیل می کند بلکه مرد آمریکایی ولنگار (با بازی پنج ستارۀ چارلز راگلز) است که به لاوتون نشان می دهد همه با هم برابرند و می توانند سر یک میز نشسته، یک چیز نوشیده و به یک موسیقی برقصند.
تريلر فيلم را اين جا ببينيد.
  • IMDb [1]
  • A review in English [2]

Sunday 9 August 2009

On Luchino Visconti



لوچـيـنـو ويـسـكـونـتـي

بارها يكي از طرفين گفت‌وگو يا لااقل شنوندۀ مكالماتي از اين دست بوده‌ايد: آيا امروز موزيسين بزرگي وجود دارد؟ آيا هنر نقاشي هنوز زنده است؟ جانشيني براي داستايفسكي پيدا شده؟
نام‌ها تغيير مي‌كنند اما ماهيت پرسش‌ها يكسان باقي مي‌ماند و همه بر فقدان و بر يك خلأ مشترك تأكيد دارند. فيلم‌هاي لوچينو ويسكونتي (76-1906)، اين اشراف‌زادۀ طاغي، شرح تصويريِ به پايان رسيدن دوران‌هاي خلاقيت و فوران احساسي و اختتام عصر آداب‌ها و روابط پيچيده و رسيدن زمان مرگ يوزپلنگان است، فيلم هاي او به تضاد دردناك و اجتناب ناپذير گذشته و حال اشاره دارند. يكي از وسوسه‌هاي بزرگ او نمايش بخشي از دوران پرشكوه ديروز و در كنار آن اختصاص دادن بخشي طولاني‌تر به دوران گذار و مرگ ارزش‌هاي قديم است. او هنرمندي بود كه زودتر از همه بوي زنندۀ اضمحلال را استشمام كرد و قطعه‌هاي با شكوهي از اين به پايان خط رسيدن در يوزپلنگ (1963) و مرگ در ونيز (1971) تصنيف كرد. چرا و چه‌گونه ويسكونتي تا اين اندازه به زيبايي بصري و جنبۀ معمارانۀ فيلم‌هايش دقت و تسلط دارد؟ مي‌دانيم كه فرزند يكي از ثروتمندترين خانواده‌هاي اشرافي ايتاليا در ميلان بوده و از كودكي محشور با موسيقي، ادبيات و اپرا. پس از خدمت نظامي در ايتالياي فاشيستي گرايش‌هاي چپ پيدا مي‌كند كه تناقضي آشكار با خاستگاه اجتماعي‌اش دارد. فيلم‌هاي او در دهۀ 1960 بارها اين تضاد را دست‌مايۀ اصلي خود قرار مي‌دهند و برخورد ميان اميال و كشش‌هاي فردي با حقايق و جريان‌هاي اجتماعي را برخوردي تراژيك و نابودكننده تصوير مي‌كنند. ويسكونتي در دهۀ 1930 به هاليوود مي‌رود اما محيط آن‌جا را ذائقۀ اروپايي‌اش ناسازگار تشخيص مي‌دهد. از آن جا و به فرانسه مي‌رود تا دستيار ژان رنوار در روزي در ييلاق و در اعماق شود.
بعد به ايتاليا برمي‌گردد تا شانس خود را براي كارگرداني با وسوسه (1942)، اقتباسي از پستچي هميشه دو بار زنگ مي‌زند جيمز كين كه به زباني بومي درآمده، محك بزند. وسوسه اولين نشانه‌هاي تولد نئورئاليسم را به شكلي ناخودآگاه در خود دارد (اين فيلم سه سال پيش‌تر از رم شهر بي‌دفاع ساخته شد) و شايد دليلش كشمكش‌هاي دائمي ويسكونتي با نظام فاشيستي و نفرتش از آن‌ها باشد كه منجر به خلق اثري دقيقاً در سوي متضاد با عوام‌فريبي و واقعيت‌گريزي‌هاي حكومت وقت شده است. در وسوسه تم قدرت ويرانگر كشش‌هاي جنسي ــ كه بخشي از دنياي رمان سياه نويسنده اش نيز هست ــ براي اولين بار در فيلم ويسكونتي ظاهر مي‌شود و تا واپسين آثار او ادامه پيدا مي‌كند.
يوزپلنگ

ويسكونتي پس از جنگ و در صف نئورئاليست‌ها زمين مي‌لرزد (1948) را مي‌سازد كه در آن حركت به سوي سبكي اپراگونه در كنار عناصر سينماي مستند به چشم مي‌خورد. ويسكونتي با سنسو (1954) به طور كامل از آرمان‌هاي نئورئاليسم دور مي‌شود و به قلمرويي پا مي‌گذارد كه كاملاً متعلق به خود اوست: ضرباهنگي كند، احساساتي آتشين، سليقه‌اي اشرافي در گزينش رنگ‌ها، دقت به معماري تصويرها و پس‌زمينه‌ها تا حد تبديل كردن آن‌ها به يكي از شخصيت‌هاي پيش‌برندۀ داستان، استفاده از زوم به منزلۀ عنصري كاوش‌گر در نماهاي بلند فيلم، كاربرد بسيار دراماتيك موسيقي، خلق نوعي بافت بصري با تلفيق نور و رنگ و لباس‌ها و دكور، كاستن از گفت‌وگوها و افزودن بر نماهايي بيش‌تر از محيطي كه وقايع در آن مي‌گذرد، استفاده از ستارگان سينما اما مدفون كردن آن‌ها در زير سنگيني خيره‌كنندۀ بار تصويرها، تكرار تم «عشق به عنوان عنصري ويرانگر» كه تأثيري از ادبيات رمانتيك به نظر مي‌رسد، كاربرد تماتيك آينه و ميهماني و جشن، نمايش دگرگوني‌هاي زندگي مردم ايتاليا در بستر حوادث تاريخي از زمان گاريبالدي تا موسوليني و نهايتاً ثبت آداب زندگي دوره‌اي كه فاصلۀ ما با آن از نظر زماني آن قدر دور به نظر نمي‌رسد كه از نظر تفكر و روحيۀ برقرار در آن. و در اين بخش، فيلم‌هاي ويسكونتي ارزشي سندگونه پيدا مي‌كنند.
روكو و برادران
البته ويسكونتي هميشه فيلم‌سازي‌اش را دقيقاً منطبق بر اين توصيف‌ها ادامه نداد و در ميان آثارش بازگشت دوباره به سبك اوليه‌اش در روكو و برادرانش (1960) و اقتباس گرم و سحرانگيزش از شب‌هاي سفيد (1957) داستايفسكي هم وجود دارد، اما ويسكونتي سنسو، يوزپلنگ و مرگ در ونيز كارگرداني است كه با اين نشانه‌ها، صحنه‌اي جديد در تاريخ سينماي مدرن مي‌گشايد. يوزپلنگ، برندۀ نخل طلاي كن 1963، كامل‌ترين اثر او و جام زهري است كه با ميل فراوان مي‌نوشيم. تماشاي آن نه‌تنها احساسي كامل از به پايان رسيدن عصر غول‌ها را به ما مي‌دهد بلكه با ديدنش احساس مي‌كنيم سينما نيز با آن به اوجي رسيده كه پس از آن تنها فرود است و فرود.
احسان خوش بخت

فيلم هايي از ويسكونتي كه حتماً بايد ببينيد:
زمين مي لرزد (1950)
سنسو (1954)
يوزپلنگ (1963)
شب هاي سفيد (1957)
روكو و برادران (1960)
مرگ در ونيز (1971)