زني تحت تأثير
دربارۀ «جري و من» مستند تازۀ مهرناز سعيدوفا
كارگردان، فيلمنامهنويس، تدوين و گفتار متن:
مهرناز سعيدوفا. 38 دقيقه، 2012، آمريكا. نمايش داده شده در فستيوالهاي ادينبورو
(2012)، روتردام (2013) و گلاسگو (2013).
***
مجلههاي سينمايي ايران شايد تنها مجلات
سينمايي باشند كه بخشي ثابت و محبوب براي چاپ خاطرات و نوشتههايي با زباني توام
با حسرت و دريغ از گذشته دارند كه در قالب بهاريهها و نامهنگاريها ظاهر ميشود.
اين آثار معمولاً براي كاركرد نوستالژيكشان منتشر ميشوند، اگرچه بعضاً ميتوانند
اعتباري هم به عنوان گونهاي از تاريخ شفاهي داشته باشند. اما وجه اشتراك تقريباً
تمام اين نگاههاي به گذشته، از چشمانداز سينما، حسي از غبن و شكست و گمگشتگي
بهشتي ذهني است كه شايد هرگز وجود نداشته است. معمولاً تكيه به گذشته و تصوير
بهشتي زميني در ذهن نويسندهاي كه آه و دريغ از گذر زمان دارد، نشانهاي است از
عدم رضايت از زمان حال و به دنبال آن تلاش براي قرار دادن خود در نقطهاي كه وجود
آدمي حسي از تعلق تاريخي داشته باشد. واضح است كه در شرايطي كه تنها يك زمان – حال – براي زندگي تعريف شده،
حافظه تنها عنصري است كه اجازه دارد سفري آزاد به گذشته داشته باشد، بخشهايي از
آن را برگزيند و گذشته آرمانيِ صاحبِ ذهن را رقم بزند. همۀ ما كمابيش چنين سفرهاي
روزانهاي داريم، اما همۀ ما اين سفرها را مكتوب نميكنيم و يا موضوع يك فيلم قرار
نميدهيم.