Showing posts with label New Iranian Cinema. Show all posts
Showing posts with label New Iranian Cinema. Show all posts

Tuesday, 23 August 2022

See You Friday, Robinson (Mitra Farahani, 2022)

 

RIP Ebrahim Golestan (1922 – 2023)


A long-distance dialogue between Ebrahim Golestan, a giant of Iranian cinema and literature (now only a few months shy of his 100th birthday) and Swiss-French filmmaker Jean-Luc Godard forms the basis of this latest film by Mitra Farahani. Among the most gifted documentarians from Iran, Farahani mediates between two seemingly irreconcilable worlds to create a unique epistolary work. Its elegant, hybrid style takes us from encounters with shadows – the first time we see each of these artists – to the inner lives of flesh and blood individuals; vulnerable, pained, caring, endlessly searching. 

Monday, 31 May 2021

Cinemadoosti: Iranian Cinephile Documentaries

Poster for VHS Diaries

A programme curated for DocuNight, currently streaming on their platform. Although I have discussed Jerry and Me here, the rights couldn't be acquired by DocuNight, so this one is not being streamed as planned. — EK


In Memory of Negahdar Jamali


This programme celebrates the intense passion for film and its possibilities that persists among Iranians, in a series of documentaries that reflect 'cinemadoosti' – the Persian word for cinephilia. These are films about daydreaming and the high price one pays for it, the story of marginalised and estranged people whose passion for cinema becomes their raison d'être.

The image of an Iranian cinephile asserts certain clichés which are not entirely unfounded: often a lonely male who collects filmic memorabilia and devours the content of film magazines; a figure occasionally facile and portentous yet burnt by an unbounded love for the movies. A name-dropper and date-of-production memoriser who likes to be seen as a walking film history, a 'cinemadoost' (cinephile) living in a parallel universe.

Thursday, 23 May 2019

50 Essential Iranian Films

Kako (Shapur Gharib, 1971)

Few years back, I asked Houshang Golmakani, the editor-in-chief of the Iranian Film Monthly, to produce a list of his 50 favourite Iranian films to be published on Keyframe. It was published around 2014 but later Keyframe went through some design and organisational changes, and the original posting, as well as some of my other contributions, vanished without any explanation. So I decided to re-post here with some minor alterations and more stills.

As I said, Golmakani edit the Film Monthly, the longest-running film magazine in Iran and one of the first to be established after the Iranian Revolution of 1979. Aside from his full-time presence in the office of Film Monthly in downtown Tehran, he has written books on Iranian cinema and directed Stardust Stricken (1996), on Mohsen Makhmalbaf.

This is not a standard listing of Iranian arthouse classics but more of a personal map of Iranian cinema -- both commercial and arthouse -- sketched for those curious people who want to explore beyond what the English film literature on Iranian cinema manages to offer, reminding the reader that Iranian cinema is not limited to names like Kiarostami, Makhmalbaf or Panahi. Aside from the work of great filmmakers with artistic ambitions since 1960s -- often dubbed as Iranian New Wave -- there are certain kinds of commercial films that deserve attention, especially those working within the confines of “national genres". This list is rather good at that. Nearly 5 years have passed since this was first compiled by Golmakani and I'm sure now his take on the subject, especially concerning recent years, would be something very different.

Ehsan Khoshbakht


Fifty films essential to understanding Iranian cinema

By Houshang Golmakani
(Additional notes by Ehsan Khoshbakht)

Tuesday, 13 December 2016

LFF#60: Films Consume Us, Part II



گزارش شصتمين دورۀ فستيوال فيلم لندن، (سپتامبر و) اکتبر 2016 بخش دوم
فیلم‌ها ما را مصرف می‌کنند
احسان خوش‌بخت

تهديدهاي واقعي و سمبوليك: بهترين‌هاي مستند و كوتاه

روياهاي دم صبح (مهرداد اسكويي؛ ايران)
نزديكترين چيز به اين مستند نقاشي‌هاي رنسانس از صورت معصومين است كه يك خرابكار رويش نوار صدايي گذاشته باشد در تضاد با آن چه از چهره خوانده مي‌شود. مستند اسكويي دربارۀ يك مركز بازپروري (كه براي تماشاگر غيرايراني چندان روشن نيست كه اين يك زندان است يا آسايشگاه. حتي براي من هم روشن نيست) اثري است كه براي همدردي و همراهي ساخته شده و در اين مسير همدردي نوعي پژوهش درجه اول هم به شمار مي‌رود. مدت‌ها بود فيلمي نديده بودم كه تماشاگر سالن سينما (در يكي از سينماهاي تجاري «وست اند» كه در آن پاپ كورن هم فروخته ميشود) فرصت يا جرأت نفس كشيدن پيدا نكند كه شايد به خودي خود امتيازي نباشد و شايد فيلم به لحظاتي براي نفس كشيدن نياز داشت.

Friday, 9 September 2016

A Conversation with Tina Hassannia


Asghar Farhadi: Life and Cinema (The Critical Press, 2014) is the first English book about the Iranian director Asghar Farhadi, a filmmaker often overrated by most people, underrated by some.

Written by critic Tina Hassannia, the book is a dialogue of sorts in which the Iranian Canadian author, by means of Farhadi’s films, engages with her own cultural roots. The approach of the book is quite simple, yet effective: summing up the current critical reading and reception of each film in the West (and to a certain extent in Iran), supplemented by a lengthy interview with the filmmaker.

The interview below was conducted via email, a prologue to a video interview, with slightly different questions, and lots of films clips, which was done later and can be viewed on Keyframe.

Thursday, 22 October 2015

Fish & Cat (Shahram Mokri, 2013)


MAHI VA GORBEH [Fish & Cat]
Director: Shahram Mokri
Reviewed by Kiomars Vejdani

The first thing we notice about Mahi va Gorbeh is the technical challenge Shahram Mokri has taken on board. The film is shot uninterruptedly from start to finish in one long take. But film’s technical excellence is only a doorway to a dark and ambiguous world. By passing through this doorway we face a labyrinth with multitude of questions awaiting us at every corner. Within a single shot of the film we encounter numerous characters, all crammed in a limited space, their life stories cutting across each other to make a complex pattern.

Our first point of contact with the film is a crime story. Right at the beginning of the film we are informed that it is based on a true event of horrible crimes committed by owners of a restaurant in northern Iran. But despite such information, there is no visual sign of any crime within the film. It is totally free of physical violence. Mokri seems not in the least interested in crime story. His approach to film’s subject is purely philosophical. Any referral to a committed crime is indirect and nothing more than a hint like the vague cry of anguish and agony we hear from far away, or the machete Babak takes with him before going into the woods and the blood stained foul smelling bag he carries along. Any intention of crime by Babak is only implied by his way of interaction with his potential victims, either a threatening manner (like his encounter with the driver at the beginning of the film), or a cunning approach (the way he lured Parvaneh into the depth of the woods). The nearest we get to witnessing any evidence of crime is the scene of the cat holding a cut off finger in his mouth. But again instead of visually presenting such an image it is described by Mina and we only have her horrified reaction as she stares straight at us. The subjective viewpoint of camera is enough to convey her horror.

Sunday, 23 August 2015

Asghar Farhadi: Life and Cinema

source +

From his earliest films to the recently acclaimed The Past (which I disliked), director Asghar Farhadi has followed two existing traditions within Iranian cinema: the socially conscious realist family melodramas of the 1990s and the gritty street films of the 1970s. Though this has given his work a sense of familiarity for Iranian audiences, Farhadi has nevertheless stood out for his breathtakingly rigorous cinematic style. Outside of Iran, where these cinematic traditions are little known, Farhadi’s work appears even more audacious and captivating.

Farhadi gained widespread attention in his home country with the release of Fireworks Wednesday, but his international breakthrough came with A Separation. The latter also marked a shift in the way his audiences inside and outside Iran entered into dialogue. The Iranians, who had been generally apathetic to westerners’ regard for Abbas Kiarostami, suddenly started monitoring, through an almost systematic process of news updates and translations, all that was said and written about Farhadi abroad.

On the night of the Oscars in 2012, documented in From Iran, A Separation (Kourosh Ataee, Azadeh Moussavi, 2013), millions of eyes in Iran were locked on TVs connected to illegal satellites, broadcasting the ceremony live, as if they were watching a national sporting match. Farhadi, as if aware of his sudden stature, turned the occasion into an opportunity for international conciliation in his acceptance speech. Since the live broadcast of the presidential election debates in Iran in 2009, this was the first collective viewing experience for the nation, a ceremony which was perceived as a dialogue between Iran and the US.

Asghar Farhadi: Life and Cinema (The Critical Press, 2014) is the first English book about the filmmaker, written by critic Tina Hassannia whom I interviewed recently for Fandor.


Sunday, 30 November 2014

Days and Nights of Hunchback (June Festivals), Part IV


يادداشت‌هايي پراكنده از چند فستيوال و چند گرايش در سينماي امروز بخش چهارم
شب‌ها و روزهاي قوزي
احسان خوش‌بخت

خانه‌هاي اشباح

اما در ادينبورو، كه رابطه‌اي تنگاتنگ با فريبورگ دارد، به جز سينماي ايران حضور سينماي آمريكا قابل توجه بود. من يكي دو نكته در اين فيلم‌ها ديدم:
در سينماي آمريكا عطش براي مولف بودن در حالي فزوني گرفته كه مراسم خاكسپاري‌ تئوري مولف در اواخر قرن قبل انجام شده، تمام شده و رفته است. وقتي فيلم‌ها وحدت سبك ندارد شايد بهترين راه براي اثبات تأليفي بودنشان بازي كارگردان در نقش اصلي است كه در اين دوره رواج پيدا كرده بود. نكته ديگر دربارۀ اين فيلم‌ها استفاده بي‌معنايشان از عنوان «مستقل» يا سينماي به قول آمريكايي‌ها «ايندي» است كه خودش تبديل شده به سينمايي كه در فستيوال‌ها تجارت مي‌كند، سينمايي با مسئوليت تجاري محدود. هر فيلمي كه كارگردانش زير 35 سال سن داشته باشد و هيچ ستارۀ هاليوودي‌ در آن بازي نكرده باشد شانس اين را دارد كه به عنوان «فيلم مستقل» شناخته شود. اما واقعاً تفاوت اين فيلم‌ها با فيلم‌هاي ساخته شده توسط خود استوديوهاي بزرگ چيست؟ تقريباً هيچ. سه آمريكايي زير را مي‌شود زير عنوان فيلم‌سازي مولف‌زده با مسئوليت تجاري محدود طبقه‌بندي كرد:

Saturday, 29 November 2014

Days and Nights of Hunchback (June Festivals), Part III

از راست: حميد نفيسي، كريس فوجي‌وارا، ابراهيم گلستان، مانيا اكبري
يادداشت‌هايي پراكنده از چند فستيوال و چند گرايش در سينماي امروز بخش سوم
شب‌ها و روزهاي قوزي
احسان خوش‌بخت

اسكاتلند، پايتخت موقت سينماي ايران

ساعت يك و نيم بعدظهر كه قطار به ادينبورو مي‌رسد، آفتاب به استقبال ما آمده است. مهرناز سعيدوفا هم در همين قطار است. او مهمان فستيوال است براي شركت در دو نشست دربارۀ سينماي پيش از انقلاب ايران. اسكاتلند در ماه ژوئن پايتخت موقت سينماي ايران شده است.
در لابي هتل ايپكس در گرس‌ماركت، مقابل جايي كه قبل از عصر روشنگري متهمان به جادوگري را آتش مي‌زدند، مرد سپيدمويي با ابروهاي پرشت به آرامي سوپ‌اش را مي‌خورد. اين ابراهيم گلستان است كه با همسرش بعدظهر آرامي را در ادينبورو مي‌گذارند، جايي كه قرار است خشت و آينه، گنجينه‌هاي گوهر، تپه‌هاي مارليك و خانه سياه است به عنوان بخشي از رتروسپكتيو سينماي ايران نمايش داده شود.

ابراهيم گلستان - عكس از احسان خوش‌بخت

Thursday, 27 November 2014

Days and Nights of Hunchback (June Festivals), Part II

مهرناز سعيدوفا - عكس از احسان خوش‌بخت
يادداشت‌هايي پراكنده از چند فستيوال و چند گرايش در سينماي امروز بخش دوم
شب‌ها و روزهاي قوزي

بخش اول اين‌جا

فيلم به عنوان رساله

در همان فستيوال اپن سيتي، فيلم جري و من، ساختۀ مهرناز سعيدوفا به دستۀ دوم از فيلم‌هاي آخر ماه ژوئن تعلق داشتند، گونۀ رو به گسترش فيلم-مقاله يا Essay Film. (لارا مالوي، فيلم‌ساز و نويسنده برجسته انگليسي و عده‌اي ديگر قرار است به زودي اولين فستيوال فيلم-مقاله را در لندن راه بيندازند.) فيلم-مقاله نوعي از سينماي مستند است كه زبان سينما را مثل مقالۀ ادبي در جهت بررسي يك موضوع، اثبات يك فرضيه يا طرح يك نظر به طور مستقيم و بي‌واسطه برمي‌گزيند. به جاي (يا در كنار) نقل قول از بزرگان در قالب نظم و نثر، اين نوع از سينماي مستند، خود سينما و تاريخ تصاوير ثابت و متحرك را «نقل بصري» مي‌كند (بسياري از فيلم‌مقاله‌ها ستايشي يا تاريخي از خود سينمايند كه مشهورترين نمونه‌اش تاريخ(هاي) سينماي گدار است). فيلم‌سازاني مثل پيتر فون‌ باخ، مارك كازينز و آدام كرتيس از اين سينما براي مطالعه فرهنگ، سينما، سياست و تاريخ استفاده كرده‌اند و همان‌قدر به عنوان فيلم‌مقاله‌ساز اعتبار دارند كه كن لوچ به عنوان كارگرداني اجتماعي و وينچنته مينلي به عنوان يك موزيكال‌ساز.
فيلم-مقاله معمولاً جهت‌گيري ايدئولوژيك روشن‌تري نسبت به سينماي مستند و داستاني معمول دارد. نه سياست‌زده است و نه زده از سياست. اين واقعيت كه در فيلم-مقاله مي‌توان چيزهايي فراتر از موضوع اصلي فيلم طرح كرد به كارگردان قوت قلب مي‌دهد و مثلاً در فيلم سعيدوفا كه دربارۀ عشق او به فيلم‌هاي جري لوييس است، او نه تنها هنر جري لوييس را از نگاه خودش تفسير مي‌كند، بلكه دنياي پرتناقض ايران بعد از كوتاي 28 مرداد را زير ذره‌بين مي‌برد، و حتي در جايي، نزديك به اواخر فيلم، به كشتار غزه در دسامبر 2008 اشاره مي‌كند. قالب فيلم-مقاله براي او فرمي از اتوبيوگرافي سينمايي است كه فقط محدود به يك موضوع نمي‌شود، اگرچه تمام اشاره‌هاي جانبي نيز به خود موضوع اصلي برمي‌گردند و تأثير مستقيم يا غيرمستقيم‌شان بر آن موضوع نشان داده مي‌شود.

Wednesday, 26 November 2014

Days and Nights of Hunchback (June Festivals), Part I

عكس از احسان خوش‌بخت - photo: ehsan khoshbakht


يادداشت‌هايي پراكنده از چند فستيوال و چند گرايش در سينماي امروز - بخش اول
شب‌ها و روزهاي قوزي
احسان خوش‌بخت

عشق‌فيلم‌هايِ فرهيخته

ماه ژوئن به خاطر نعمت آفتاب در اروپا ماه محبوب بسياري از فستيوال‌هاي سينمايي است. در اواخر اين ماه سفر تقريباً سه هفته‌اي من به چند فستيوال از فستيوال كوچك مستند اپن سيتي داكس در لندن شروع شد، جايي كه به پيشنهاد من در بخشي از برنامه مجموعه‌اي از فيلم‌هاي ايراني با مضمون سينمادوستي يا سينه‌فيليا نمايش داده مي‌شد. فهرست اين فيلم‌ها چندان دراز نيست، اما بعضي از مستندهاي ايراني مورد علاقه‌ام از چند سال اخير در آن جا مي‌گيرند، فيلم‌هايي مثل ثانيه‌هاي سربي (رضا رضوي، كه درباره آن در گزارش فستيوال فيلم ادينبوروي سال گذشته نوشته‌ام)، من نگهدار جمالي وسترن مي‌سازم (كامران حيدري) و جري و من (مهرناز سعيدوفا)، و در سطحي پايين‌تر از نظر ارتباط با مضون سينمادوستي و همين‌طور علاقه من به فيلم، راننده و روباه.[1]
منهاي فيلم سعيدوفا، با اين كه شخصيت‌هاي اصلي اين فيلم‌ها به قول فارسي زبانان فقط «عشقِ فيلم» محسوب مي‌شوند (آدم‌هاي معمولاً از طبقه پايين اجتماع كه عاشقانه اما عاميانه سينما را دوست دارند و شيفتۀ لايۀ بيروني سينما و ظواهر فريبندۀ آنند)، اما وجود عشق‌فيلم‌ها در يك جامعه خود نشان دهنده وجود يك فرهنگِ سينمايي پوياست. عشق فيلم‌ها همه جا هستند - و اين همه جا شامل فرانسه و آمريكا نيز مي‌شود - اما در كم‌تر جايي به اندازۀ ايران به خاطر علاقۀ خود بهايي سنگين از نظر اجتماعي مي‌پردازند، چنان كه در اين فيلم‌ها از كلوزآپ كيارستمي تا نمونه‌هاي معاصر ديده‌ايم، و علاوه بر آن راه‌هايي چنين تازه براي رسيدن به علايق خود اختراع مي‌كنند. شخصاً اين عشقِ سينماها را براي درك فرهنگ سينمايي ايران خيلي مؤثرتر و شوق‌برانگيزتر مي‌بينم تا مطالعۀ شكل رايج به اصطلاح ژورناليستي يا اگر خيلي اصرار دربكارگيري اين كلمه داشته باشيد، شكل حرفه‌اي آن. عشق سينماها به مراتب خلاقتر از اين دسته بوده‌اند، شايد به اين خاطر كه هيچ‌چشمداشتي در عشق يك سويه شان به سينما نداشته‌اند.
تنها نگراني من دربارۀ فيلم‌هاي اين دسته نوع استفاده آن‌ها از بازسازي و دراماتيزه كردن واقعيت است كه چون در بيش‌تر موارد استادانه است، تمايزش از واقعيتِ بازسازي نشده دشوار است و اين چيزي نيست كه الزاماً در سينماي مستند به دنبالش باشم. به نظر مي‌رسد مستندسازان ايراني گرايشي تازه به سينمايي كردن واقعيت از طريق اجراي دوباره آن پيدا كرده‌اند، در حالي‌ كه هم‌چنان واقعيت مقابل دوربين و مجموعه حوادث كنترل شده‌اي كه از دريچه لنز دوربين مي‌گذرند به مراتب بر چيزي كه كارگردان محض خاطر فيلم دوباره‌سازي كرده باشد برتري دارد.


[1]  شايد دليل اين كه به راننده و روباه علاقه كم‌تري دارم اين باشد كه كارگردانش، آرش لاهوتي، سمپاتي كم‌تري با فلاورجاني، رانندۀ افسردۀ روباه‌باز فيلم‌ دارد و وسوسه مي‌شود از قابليت‌هاي كميك اين شخصيت بهره‌برداري كند كه نمونه‌اش صحنه‌اي است كه فلاورجاني سعي دارد نماي نقطه نظر يك الاغ را ثبت كند. اما فيلم‌هاي ديگر اين گروه سينمادوستي، با وجود طنز قوي‌شان، هرگز به هزل نزديك نمي‌شوند.

Tuesday, 28 October 2014

Iranian Filmmakers at LFF (English edition)




Iranian Filmmakers at LFF: Bridge Over Troubled Border


The BFI London Film Festival is practically the last stop for Iranian films on their annual festival journey, which usually kicks off at Berlinale. This year, thanks to major retrospectives of contemporary and pre-revolutionary Iranian films at Fribourg International Film Festival and the Edinburgh International Film Festival, there has been a joyous feeling of revival in the air, unprecedented since the critical success of Iranian films in the early 1990s.

Even if the retrospectives led to a belated appreciation in Europe of the Iranian New (Wave) cinema of the 1960s and 1970s, there remains much confusion about contemporary Iranian films, and this is reflected in other festival programmes. The BFI London Film Festival – known for offering an up-to-date survey of national cinemas – has shown less interest in Iranian cinema over the last few years, evident this year in the drastically low number of Iranian films being screened. This might be explained in part by two major external factors: 1) After Edinburgh’s special focus on Iran, where many of the better Iranian films of the year were handpicked by the festival, none of the same films had any chance of reaching London. LFF won’t show films premiered at EIFF. 2) The distribution of Iranian films outside of Iran has been disastrous, due to limitations in accessing the international market, the problem of cash transfer, restricted postal services and slow internet services, which rule out any possibility of uploading online screeners.

Iranian Filmmakers at LFF (Farsi edition)

سينماگران ايراني در فستيوال فيلم لندن: دوربين‌ها در دو سوي مرز

«فستيوال فيلم لندن»، با در نظرنگرفتن «ويناله» در اتريش، آخرين ايستگاه سينماي ايران در اروپا در طول يك سالِ سينمايي‌ست، جايي كه مي‌شود مجموعه‌اي متنوع از بهترين‌هاي سينماهاي كشورهاي مختلف كه قبلاً در فستيوال‌هاي ردۀ الف نمايش داده شده‌اند را در دوره‌اي فشرده تماشا كرد. اگرچه سهم سينماي ايران در اين دوره فقط يك فيلم بود (مقايسه كنيد با حضور هفت فيلم از اسرائيل)، اما از طرف ديگر حداقل چهار فيلم در بخش‌هاي مختلف حضور داشتند كه توسط كارگردانان ايراني يا ايراني‌تبار ساخته شده بودند، محصولاتي كه جغرافياي توليدشان از آسياي ميانه تا آمريكاي شمالي تنوع داشت.
به علاوه، داستان يكي از فيلم‌هاي فستيوال، گلاب (جان استيوارت)، به ايران مربوط مي‌شد و يك فيلم كمپ ايكس ري (پيتر سَتْلِر) بازيگري ايراني، پيمان معادي، را به عنوان يكي از ستارگان اصلي‌اش داشت. فيلم‌هاي اين دسته به گروهي مسأله‌دار از بازنمايي ابتدايي ايران و يا خاورميانه در سينماي آمريكا تعلق دارند كه پر است از سوء‌تفاهم‌ها، كليشه‌ها و اشتباهات هميشگي. خاورميانه در اين فيلم‌ها بدون هيچ اصالتي به يك ايدۀ مغشوش از نابساماني سياسي تقليل پيدا مي‌كند: در گلاب پنجره زنداني در ايران با روزنامه‌هايي عربي پوشانده شده و در كمپ ايكس ري ديوار بيمارستان زنداني در گوانتانامو براي نگهداري مضنونين به تروريسم كه عرب‌تبار هستند با پوسترهايي به فارسي مزين شده است.