Merrily We Go to Hell (Dorothy Arzner, 1932)

Originally titled Jerry and Joan during production, this charming and exquisitely directed pre-code melodrama was later renamed to the slightly controversial Merrily We Go to Hell. The film features Sylvia Sidney as a wealthy woman who marries a journalist (brilliantly portrayed by Fredric March), only to struggle with her husband’s alcoholism and his unexpected reunion with an old flame. Typical of its studio of production, Paramount, and reflective of some of the bolder pre-code films, the marriage—which quickly deteriorates—is depicted in an open, sophisticated manner, set against the backdrop of lavish art deco sets.

The Sealed Soil [Khak-e Sar bé Mohr] (Marva Nabili, 1977)

The Sealed Soil

The digital restoration of The Sealed Soil [Khak-e Sar bé Mohr], directed by Marva Nabili, will be premiered at UCLA Film & Television Archive on June 15 and a week later at Bologna's Il Cinema Ritrovato.

Khak-e Sar bé Mohr chronicles the repetitive and repressed life of Roo-Bekheir, a young woman in a poor village in southwest Iran, and her resistance to forced marriage. It’s a formally rigorous, if emotionally distanced, critique of patriarchy and the spurious reform of Iranian agricultural life that was a factor in the 1979 revolution.

Sight & Sound's 100 'Hidden Heroes' of Cinema: Lily Amir-Arjomand

Lily Amir-Arjomand

From Sight & Sound magazine, Summer 2021, Vol. 31, Issue 6, dedicated to unsung heroes of cinema. This was my contribution, trying to go beyond the familiar names and professions one hears on a film set. — EK

Lily Amir-Arjomand (b. 1938)

One of the key architects of the new Iranian cinema, Lily Amir-Arjomand was most likely unfamiliar with even the most basic film terminology. But no matter when she had one thing that no one else in Iran has possessed before or since: trust in the filmmaker.

Emerging from a privileged background, this former classmate of the Queen of Iran was a technocrat with imagination. In 1964 she founded a library for children. Four years later Kanoon had become an impeccably streamlined production house for first-rate cultural goods (including films) aimed at children, with centres spread all over the country. And everything was free.

Nattlek (Mai Zetterling, 1966)

Nattlek

Nattlek [Night Games] (Mai Zetterling, 1966)

Actors: Keve Hjelm, Ingrid Thulin, Jörgen Lindström, Naima Wifstrand, Lena Brundin

In this compelling work of cinematic rigour, a man returns to his childhood country home, accompanied by his fiancée. In flashbacks, we learn of his troubled relationship with his mother, who is also the object of his sexual fantasies. Living a sybaritic life, the mother hosts one party after another, the guests resembling characters from a nightmare or circus, completed by a jazz band (the ensemble featuring well-known Swedish musicians Jan Johansson and Georg Riedel). The present is woven into these scenes from the past which, rather than offering simple reminiscences, provide explanations for the behavioural traits of the leading character.

This second feature by actor-turned-director Mai Zetterling, after the remarkably accomplished, if highly scandalous Loving Couples, is arguably even more controversial. Described by some as "pornographic" (accusers included the former child star Shirley Temple), it is in fact one of the most intelligent and sincere studies of the agonies of puberty; the story of a young boy surrounded and troubled by women.

Survival of the Unfit: On Mehrnaz Saeed-Vafa’s Jerry & Me

Originally appeared on MUBI Notebook, June 2013. -- EK

Survival of the Unfit: On Mehrnaz Saeed-Vafa’s Jerry & Me

CINEPHILIA & REVOLUTION

A familiar practice in Persian film literature is that of the “cinematic memoir”—personal reminiscences of the film culture of pre-Revolutionary Iran.

Bolstered by a nostalgic tone, these autobiographical texts deal with the themes of childhood, adolescence and encounters with cinema in a Westernized Iran. The authors of such memoirs frequently depict Iran as a haven for cinephiles. Considering the number of films that were shown in pre-Revolutionary Iran and the diversity of their origins, this may be taken as an accurate characterization.

Such melancholic documentations of the past echo the feelings of a generation lost, misplaced and confused after the Revolution; people who are utterly unable to re-situate themselves in the new post-Revolutionary nation and after the trauma of an eight year war. However, this longing for a paradise lost can function as a kind of subjective history of film culture in Iran; while by studying them one would also be able to draw a picture of how Iran responded to Western culture in the period between 1950s and the late 1970s.

Mehrnaz Saeed-Vafa, 1980s

Revolutions provide a clear point of reference for grasping the time and space in the nation’s psyche. History—otherwise obscure—becomes deceptively clear and classifiable. With a contemporary revolution written on the pages of a country’s history, everything becomes divided into two very distinctive and clashing modes of aesthetics: before the revolution and after the revolution. These are the terms most frequently used in a revolutionary country—more than “hello” and “goodbye”!

6 Book Reviews (2015-2016)

چند پیشنهاد از کتاب‌های سینمایی تازه منتشر شده (2016)

بعضی از چیزهایی که نمی‌دانیم

احسان خوش‌بخت

این فقط فیلم‌ها نیستند که دنیای سینما را می‌سازند؛ بدون کتاب‌های سینمایی دنیای سینما ژرفا و شگفتی‌ای که امروز دارد را هرگز به دست نمی‌آورد. بنابراین هر مروری بر یک سال سینمایی بدون مرور کتاب‌هایش کاری از اساس ناتمام است. اما امیدوارم همه در این مورد یک‌زبان باشیم که عنوان «بهترین‌ها» یا «برگزیده» که این روزها مشتری زیادی جلب می‌کند در صادقانه‌ترین شکل ممکن و تازه اگر دانشی پشت‌اش باشد فقط حاصل برخوردهای گذرای همان انتخاب کننده است. این فهرست کتاب‌های محبوب یا مهم از سال گذشته از این قاعده مستثنی نیست و به هیچ وجه نباید با «بهترین» یا حتی «مهم‌ترین» اشتباه گرفته شود، اگرچه بیش‌ترشان در فهرست آثار محبوب دیگران هم ظاهر شده‌اند.

Tales from LFF#59: Waiting for Absolute Shot, IV

گزارش پنجاه و نهمين جشنواره فيلم لندن، 2015، بخش چهارم

در انتظار نماي مطلق

احسان خوش‌بخت

8 يك پيكسِل مرده

ترس هنوز در لندن پنجاه و نه ادامه دارد. يكي از جذابيت‌هاي سينماي وحشت معاصر در تلاش‌هاي فرمي و ساختاري آن براي دور شدن از قالب‌هاي آشناي وحشت نهفته است. بزرگ نشو، كه مو به مو به فرمول‌ها وفادار مي‌ماند، يك شكست محض از كار درمي‌آيد، اما به اين چهار نمونه دقت كنيد كه آن‌ها را به ترتيب موفقيت‌شان در گسست از كليشه‌هاي ژانري فهرست كرده‌ام:

طبقه پاييني‌ها (ديويد فار): اين فيلم با اين كه بيش از حد وامدار بچه رزمري به نظر مي‌رسد، اما اثر معقولي دربارۀ ترس‌هاي عقيم ماندن و بي‌فرزندْ زيستن است. فيلم رابطه دو زوج در دو طبقه ساختماني قديمي در لندن را نشان مي‌دهد و طبق آن كليشۀ قديمي، يكي فكر مي‌كند آن ديگري قصد دزديدن بچه‌اش را دارد. كمي بعد پارانويا به واقعيت تبديل مي‌شود.

Chris Marker on Forough Farrokhzad

Forough Farrokhzad

The House Is Black (1962) will be screened next month as a part of Golestan Film Studio retrospective at Il Cinema Ritrovato. My good friend Rym Quartsi kindly took the time to translate this piece by Chris Marker from original French (first appeared on Cinéma 67, no. 117, June 1967, on the occasion of the death of Forough). Another friend, Laura Montero Plata, made a couple of editorial suggestions for which I should thank her as well.

***

Black, abrupt, ardent. These vague words make of her a portrait so precise that you will recognize her amongst thousands. February 13, at 4:30 PM, Forough Farrokhzad died in a car accident in Tehran. She was one of the greatest contemporary Persian poets, and she was also a filmmaker. She had directed The House Is Black, a short feature on the lepers, Grand Prix at Oberhausen, and beyond that practically unknown in Europe, and which is a masterpiece. She was thirty-three years old. She was equally made of magic and energy, she was the Queen of Sheba described by Stendhal. It was particularly the courage. She sought no alibis for herself, no pledges, she knew the horror of the world as well as the despair professionals, she felt the need to fight as well as the justice professionals, but she had not betrayed her deep chant.

Suffragette (Sarah Gavron, 2015)

SUFFRAGETTE
Director: Sarah Gavron; UK, 2015
Reviewed by Kiomars Vejdani

Meant to be one of the prestigious productions of the year, the film is about women's fight for the right to vote in England 1917, as inspired and led by the activist group Suffragetes. The film uses the experience of its protagonist (an ordinary housewife played by Carey Mulligan) to depict the development of the movement. From the condition of women with hard manual work and low wages in a male dominated world to gradual emergence of social awareness and reacting to the injustice of social discrimination, initially peaceful protest but later on defiant acts of sabotage, harsh treatment by the police to suppress the movement, sacrifices of losing job and family, and eventually recognition through one of the members sacrificing her life. Director Sarah Gavron gives a powerful drama based on her own feminist conviction and belief in the rights of women.

Évolution (Lucile Hadzihalilovic, 2015)

Évolution
Director: Lucile Hadzihalilovic; France, 2015
Reviewed by Kiomars Vejdani

Director Lucile Hadzihalilovic explores the sexual awakening of a young boy in the setting of a hospital in an isolated island, and his relationship with a young attractive girl (her nurse /carer). Film's approach is an analytical one with plenty of symbolism such as deep water for subconscious and final return to the shore of civilisation representing conscious level of mind. But director makes the picture even more complicated by taking the boy's relationship back to its origin in the system of evolution, thus adding Darwinism to Freudian psychology.

Feminine Vertigo [RIP Chantal Akerman 1950-2015]

Notes on Chantal Akerman's encounter with Hitchcock and Marcel Proust

Recently in a collection of articles in an Iranian film journal, dedicated to the Hitchcock’s Vertigo, one of my colleagues had chronicled the films influenced by Vertigo which covers many films from 1958 up to this day, directly inspired by Hitchcock’s masterpiece, or as an homage to it. Though a long and interesting list, it lacked one decisive title which in a sense is the most vertigoic of the all vertigo childrens; A film that presents love, death, voyeurism and obsession in the most contemporary context, reverses some of the gender issues of the original film, and significantly it’s been directed by a woman.  The film is La Captive [The Captive] (2000), directed by Chantal Akerman and an adaptation of Marcel Proust’s La Prisoniere (volume five of In Search of Lost Time).

The story follows Simon (Stanislas Merhar), survivor of a wealthy family who lives with his grandmother (Midge?), and in love with Ariane (Sylvie Testud), while she is in love with both Simon and Andrée (a girl with whom she has a close relationship). Simon is allergic and vulnerable even to the smell of flowers.  Such is Simon’s vertigo and interestingly, there are workers painting the walls, throughout the film, leaving him to cope with allergic reactions to the smell of paint. Simon wants to change Ariane and shape her, like a statue, to his own liking. He tries hard, but fails, as Ariane drowns (or get lost) at sea.

Akerman’s film has a prologue which serves as an equivalent to the roof chase scene at the beginning of the Vertigo. Simon is watching an 8mm film of a woman, whom he will be eventually following. The shots become closer to the woman and Simon is obsessed by her. This is Simon’s fall!

Then story more and less follows the pattern of Vertigo that is mostly evident in the two Hitchcockian themes of chase and gaze. Similarities are more than one can imagine: following her by car and the static medium shot of Simon, following her to the museum and the hotel, she is dressed in grey, he stands in the doorways and looks at her emotionless. In the museum there is a statue of a woman whose hair reminds us of Kim Novak’s famous bun. These alternations in Akerman’s work when become necessary, and even crucial, that the idea of possession turns into male looking at female as a museum piece, a lifeless object that could be the source of passion and inspiration. Akerman points his camera to the masculine mindsets of Simon. One of the most expressive scenes happens in the museum, when Simon is surrounded by statues of women who have missing arms, heads or legs. Simon is unable to link the real identities of the woman he loves, or he thinks he love, with his thoughts and temptations which are based upon “women as an object to worship and idolize”. There is a physical obstacle between him and women (as in the famous poster showing a glass barrier between Simon and Ariane) that makes him a mere observer.

In Akerman’s view, things could be simple, real and tangible for a woman. Woman lives and the man’s life is watching the woman live.  Ariane allows Simon to mold her into the object of his desires, obeys his every whim and wish. The combination of his authority and her total compliance leads the situation to a bitter end, Akerman’s version of the tower of death. During his long drive to the beach, Simon tries to search the real core of Ariane. For the very first time we see him trying to understand her. But his efforts are shattered by her death in the sea. The closing scene shows Simon (Scottie?) on a boat, searching for her body. As in the last scene of Vertigo, everything is in grey. If Scottie overcomes his fear, Simon seems to be lost forever.

La Captive is not a masterpiece, but it has many brilliant ideas in dealing with Vertigo which are executed almost flawless. I think this is one of the best tributes to Hitchcock’s cinema. If Vertigo between psychoanalysis and poetry choose the second, La Captive stays faithful to the first, and creates a powerful dreamlike story of the oldest notion of possession in history: man owning woman! She dismantles this concept, demystifies it, and stays calm all the way. •

Chevalier (Athina Rachel Tsangari, 2015)

CHEVALIER 
Athina Rachel Tsangari; Greece, 2015
Reviewed by Kiomars Vejdani

A group of six men on a boat on holiday get engaged in a series of games to decide who is the overall best among them. Director Athina Rachel Tsangari uses this setting to explore mental state of her characters and their development in detail. At the beginning of the film they are mature and logical men. But as the games progress they gradually become more immature. They lose their rational way of thinking, their controlled behaviour and altogether civilised side of their nature, with basic and primitive emotions and instincts coming to the surface They regress from state of adulthood to act like a child. Their immaturity, selfishness and low level of frustration tolerance becomes more apparent. Only after the game is over they return to normal state making us think about the futility of the whole exercise. It is a brilliant character study with a lot of humour. The joke of “blood brothers” is something to remember.  

The London Film Festival 2014 Diary#2: Women Films

مامان (زاويه دولان، كانادا): دولان اميد تازه سينماي فرانسه زبان است و صورت‌اش كه براي مجله‌هاي مد هم كارآيي دارد تازه روي جلد شماره اكتبر كايه دوسينما جا خوش كرده. اما مامان كه مي‌توان آن را امتداد مضامين اولين فيلم بلند دولان، مادرم را كشتم (2009)، دانست، يك عقب‌گرد براي فيلمساز 25 ساله محسوب مي‌شود و دنياي هيستريك دولان با زنان قوي و جذابش و قاب سينمايي مضحك ( با نسبت يك به يك) به اپيزودي از سريالي آبكي شبيه است. اما اگر از آن طرف فرانسوا ازن اساساً بي‌استعداد با دوست دختر تازه يكي از نمايندگان سينماي فرانسه زبان شده باشد، عجيب نيست كه ببينيم فرانسوي‌ها تا اين اندازه از بال و پر گرفتن دولان سر ذوق آمده‌اند. 

For the International Women's Day

Forough Farrokhzad directing The House is Black,1962

هشتم ماه مارچ، روز جهاني زن، گرامي باد. مجموعه اي از مقالات و يادداشت ها براي زنانِ ايران.

• يك بررسي تاريخي از جنبش سينماي زنان
• نگاه يك زن: چگونه هاليوود با زنان وارد گفتگو شد 1960-1930
• لارا مالوي دربارۀ سينماي رخشان بني‌اعتماد 
• دربارۀ اليزابت تيلور، اين‌جا و اين‌جا 
• دربارۀ ايزابل هوپر، اين‌جا و اين‌جا
• دربارۀ پگاه آهنگراني [انگليسي] 
• نقد «جري و من» ساختۀ مهرناز سعيد وفا [نسخه انگليسي اين‌جا]
•  دربارۀ يكي از فيلم‌هاي شرلي كلارك [به انگليسي]
• تصوير زنان در سينماي دهه هفتاد آمريكا
• زبان و زنانگي در سينماي آيدا لوپينو
• دربارۀ كاترين گريسون
• گفتگويي با لارا گراوز
• سرگيجۀ زنانۀ شانتال آكرمن 
• بانو بيلي هاليدي [برنامۀ راديويي]
• سرشانه هاي جون كرافورد
• هدي لامار: فرشته و گناهكار
• پالين كيل دربارۀ سام پكين پا
• چند نما از زمين مي لرزد لوچينو ويسكونتي
• يادداشت هايي دربارۀ كِيت بلانشت
• چند نما از وسترنر ويليام وايلر
• يادداشت هايي دربارۀ جنِت لي
• يادداشت هايي دربارۀ وليدا اسنو [به انگليسي]
• خوانندگان زن موسيقي جاز در دهه 1950 [برنامۀ راديويي]
• دربارۀ لوييز وبر، يكي از اولين فيلمسازان زن تاريخ سينما [به انگليسي]
• آخرين ملكه: كاترين هپبورن
• دربارۀ فيلم «سافراجت» [به انگليسي]
• دو يادداشت كوتاه به انگليسي دربارۀ فيلمهاي تازۀ لوسيل آدزياليلويچ و آتنا رِيچل سنگري
• يادداشت كوتاه دربارۀ فيلمهاي زنان در فستيوال فيلم لندن 2014

تصوير بالا: فروغ فرخزاد در حال كارگرداني خانه سياه است

Laura Mulvey on Rakhshan Bani Etemad

مالوي و ژيژك. عكس از احسان خوش‌بخت

مقدمه

دورۀ فشردۀ دو هفته‌اي كه با نامِ «نظريۀ انتقادي» در دانشگاه بِركْبِك در انگلستان از دهم تيرماه آغاز به كار كرد يكي از جالب توجه‌ترين تركيب‌هاي ممكن را براي به واكنش واداشتنِ ذهنِ يك پژوهندۀ امروزي داشت. در كارگاه‌هاي مختلف كه توسط بعضي از مهم‌ترين آكادميك‌ها و فيلسوفان معاصر گردانده مي‌شد موضوعاتي از «فلسفۀ راديكال راست» گرفته تا روانكاوي، ملودرام و سرمايه‌داري مورد بررسي قرار مي‌گرفت. در اين برنامه‌ها اگرچه بزرگ‌ترين «سوپراستار» اسلاوي ژيژك محسوب مي‌شد، اما يكي از متفاوت‌ترين‌ رويكردها متعلق به تئوريسين برجستۀ انگليسي لورا مالوي بود كه موضوع گفتارش «ملودرامِ مادرانگي»، به موضوعاتي مثل نظام طبقاتي، احساسات و زندگي خانوادگي مي‌پرداخت. سوژۀ مطالعۀ موردي و خاصِ مالوي، رخشان بني‌اعتماد، يا به طور دقيق‌تر ملودرام و رئاليزم در يكي از ساخته‌هاي رخشان، زیر پوست شهر (1379) بود.

Hollywood & Women

كتايون يوسفي بخشي از مقدمۀ كتاب جنين بسينگر با نام «نگاه يك زن: چگونه هاليوود با زنان وارد گفتگو شد 1960-1930» را ترجمه و خلاصه كرده كه در اين جا در سه قسمت منتشر شده است:

بخش اول

بخش دوم

بخش سوم

عنوان اصلي كتاب، نام نويسنده، ناشر و شماره صفحات ترجمه شده از اين قرار است:

Basinger, Jeanine (1993). A Woman’s View: How Hollywood Spoke to Women 1930-1960. Chatto and Windus. London. pp. 4-23

Hollywood & Women, Part III

بخش سوم

چگونه هالیوودِ عصر كلاسيك با زنان وارد گفتگو شد

لباس‌های فاخر، خانه‌هاي باشکوه، مردانِ نالایق

جنین بِیسینگر

ترجمه كتايون يوسفي

تفاوت زیادی میان کمدی اسکروبالی مانند كارِ ناتمام (1941) Unfinished Business، داستان جنایی مانند ترس ناگهاني (1952) Sudden Fear، وسترنی مانند جاني گيتار (1954)، موزیکالی مانند دوستم بدار يا تركم كن (1955) Love Me or Leave Me، فيلم‌نوآری مانندThe Locket  (1946) یا فيلمِ زندگی‌نامه‌ای مانند مادام كوري (1943) وجود دارد. اما هر کدام از آن‌ها را می‌توان یک فیلم زنانه دانست. از طرفی تلاش برای تعریف این فیلم‌ها با ردیابی پلات‌ها یا قواعد و شخصیت‌های آشنا نیز چندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود. تماشای صدها نمونه از این فیلم‌ها ما را به تعجب وا می‌دارد که چطور می‌توانند چنین هوشمندانه یکدیگر را نقض کنند. رویکردها و نقطه‌نظرهای متضاد در مورد ازدواج، بچه، حرفه،... را می‌شود در طول یک فیلم یا از فیلمی به فیلم دیگر دید. بارها و بارها مکالمه‌هایی درباره جایگاه زن در زندگی رد و بدل می‌شوند؛ سوالاتی پرسیده می‌شوند: آیا ایرادی دارد که «او» (بخوانید she) قبل از ازدواج رابطه جنسی داشته باشد؟ آیا حتماً باید صاحب فرزند شود؟ آیا باید با عشق ازدواج کند یا برای پول؟ آیا باید افسار زندگی‌اش را خود به دست گیرد؟ آیا باید زنی را که مخلّ آسایشش شده از سر راه بردارد یا فقط بسوزد و بسازد؟ این سؤال‌ها مخاطب را آماده می‌کردند که دنبال پاسخ‌های خودش بگردد. واضح بود که فیلم‌ها بر خلاف پایان‌های مرسوم و هشداردهنده، بر رگه‌هایی از سرکشی که در سر برخی از تماشاگران می‌گذشت انگشت می‌گذاشتند. وقتی برای رساندن پیام اخلاقی تأکید بر عمل غیراخلاقی لازم باشد، خواه‌ناخواه این عمل بر پرده جان می‌گیرد، فیلم ناخودآگاه دوپهلو می‌شود و خودش را نقض می‌کند. دو پیام صادر می‌کند. از فیلم یک بالماسکه می‌سازد و زنانی را نشان می‌دهد که یک نقش مشخصي در جامعه بازی می‌کنند در حالی‌که در خفا نقشی دیگر را ترجیح می‌دهند. این‌گونه زیر سؤال‌بردن ساختار اجتماع، بدون این‌که تهدیدی محسوب شود، منحصر به فیلم‌های زنان نمی‌شود بلکه از مشخصات هالیوود است.

Hollywood & Women, Part II

بخش دوم

چگونه هالیوودِ عصر كلاسيك با زنان وارد گفتگو شد

لباس‌های فاخر، خانه‌هاي باشکوه، مردانِ نالایق

جنین بِیسینگر

ترجمه كتايون يوسفي

هیچ‌کس به این اشاره نمی‌کند که این فیلم‌ها به شکلی ناخواسته تا چه‌حد رهایی‌بخش بودند. داستان‌ها با ظاهر گول‌زننده‌شان می‌گذاشتند تا زنان خارج از قواعد مرسوم رفتار كنند، در حالی‌که پلات‌ فيلم‌ها آن‌قدر عجیب و غریب بودند که اين تخطي‌ها به كسي برنخورد و كسي را خطری تهدید نكند. زنان تماشاگر می‌نشستند و ستاره‌هایشان را می‌دیدند که با لباس‌های فاخر در ساختمان‌های باشکوه به مردانی نالایق دل می‌باختند؛ بوالهوسي می‌کردند، دشمنان را از سر راه برمی‌داشتند، حتی از بچه‌هایشان می‌گذشتند. نکته جالب‌تر این بود که کسی اهمیت نمی‌داد. مقاله‌ای با این عنوان که «آیا جرج بِرِنت باعث نابودی تمدن بشری می‌شود» نوشته نمی‌شد. جامعه خود را در خطر نمی‌دید. در آخر فیلم هم زن خطاکار معمولاً می‌مرد یا مجازات می‌شد یا به اشتباهاتش آگاه شده و به راه راست باز می‌گشت.