Berlinale 2015#3 Best Films

يادداشت‌هاي شصت و پنجمين فستيوال فيلم برلين - بخش سوم

در سوي اشتباهِ جاده

احسان خوش‌بخت

6

پنج فيلم مورد علاقه‌ام در برليناله، كه در اين‌جا از آن‌ها ياد خواهم كرد، كمابيش تم‌هاي فيلم‌هاي بخش‌هاي ديگر و آن گروهي كه در بالا به آن اشاره كردم را ادامه مي‌دهند (سفر، فضاي مادي و سينمايي و ارتباط آن با تاريخ و حقيقت)، اما اين پنج فيلم اين مضامين را با مهارت و ظرافت بيشتر، و به همين ترتيب با تأثير و ماندگاري قابل ستايشي خلق كرده‌اند. با اين وجود تقريباً منهاي تنها فيلم قديمي‌ اين بخش (كه در بخش «برليناله كلاسيك» نمايش داده شد) بقيه از نظر فرم و ساختار آثاري انقلابي نيستند و روي خشت‌هايي بنا شده‌اند كه از قبل در سينما وجود داشته يا توسط آثار قبلي خود فيلم‌سازان نهاده شده است.

گربه نه جان دارد (اولا استاكِل، 1968)، مهم‌ترين كشف من در برليناله، بعد از چند دهه مرمت شده است تا به خاطرمان بياورد كه چقدر موج‌نوهاي سينماي اروپا – در خارج از جريان‌هاي شناخته شده و رسمي مثل فرانسه، بريتانيا و بخش مشخصي از آلمان و اروپاي شرقي – ناشناخته مانده‌اند و از همه مهم‌تر، چقدر نقش زنان در موج دوم مدرنيزم در سينما دست كم گرفته شده است.

گربه نه جان دارد

در اين اثر درخشان كه هم يادآور گدار است و هم آنيس واردا، ملاقات يك زن فرانسوي و آلماني در مونيخ به مجموعه‌اي از صحنه‌هاي پراكنده اما هدفمند از مكالمه‌ها و موقعيت‌ها دربارۀ نقش زن در جامعه مردسالار ختم مي‌شود. فيلم با تدوين پرسكته و قطع‌هاي مداوم در صدا و تصوير به دريافت‌هاي معمول بيننده از زيبايي و روايت حمله مي‌كند. استاكل از بازيگران زنش خواسته هر جور دلشان مي‌خواهد لباس بپوشند و آرايش كنند. به همين خاطر فيلم نوعي مرور مدهاي پوششي و فكري دهه 1960 هم است كه با موسيقي مانفرد آيشر (بنيان‌گذار كمپاني مشهور ECM) همراهي شده.

Berlinale 2015#2

يادداشت‌هاي شصت و پنجمين فستيوال فيلم برلين - بخش دوم

در سوي اشتباهِ جاده

احسان خوش‌بخت

فيلم‌هاي بودند كه انگار فيلم‌نامه‌هايشان از تلفيق چند فيلم‌نامه و تصاويرشان از كنار هم گذاشتن تصاوير پراكنده‌اي كه از پروژه‌هاي بي‌ارتباط آمده‌اند - درست مثل يك نمايشگاه عكاسي - ساخته شده بودند، اما تأثير نهايي‌شان در مجموع ماندگار يا قابل اشاره بود. مثلاً بدن (مالگورژاتا شومافسكا) از لهستان، داستان‌ رابطه يك پليس با دختر ناسازگار و افسرده‌اش و زني كه به احضار ارواح و نيروهاي ماوراء اعتقاد دارد كمابيش در هر پيچ تازه‌اي به مسيري تازه پا مي‌گذارد، بدون اين كه چشم اندازهايِ پشت سر قوامي بگيرند و به يك روايت منسجم بينجامند، اما در آخر كار، به همان اندازه كه مأيوس كننده بود چيزهايي براي به خانۀ حافظه بردن داشت.

باكرۀ قسم خورده (لورا بيسپوري)، ساختۀ يكي از چندين فيلمساز زن حاضر در بخش مسابقه، به مراتب در پيوند دادن بخش‌هاي ناهمگون داستان موفق‌تر بود: فيلمي دربارۀ دختري از خانواده‌اي آلبانيايي كه در خانواده‌اي بدون پسر زندگي مي‌كند و براي رضايت خاطر پدرش تصميم مي‌گيرد مثل پسرها لباس بپوشد و زن بودنش را فراموش كند. سال‌ها بعد، بعد از مهاجرت دو دختر خانواده به ايتاليا، او بايد با هويت سركوب شده‌اش كه در خلال رابطه دو خواهر به سطح مي‌آيد رودررو شود. داستان، داستانِ به زنانگي برگشتن است. هم لحظه‌هايي خوب دارد و هم در كنار آن لحظاتي كه گويي كارگردان از خير سامان دادنِ فضا گذشته و به نوعي ابتذال در فضاي روايي قناعت كرده است.

خاطرات مستخدمه

Berlinale 2015#1

يادداشت‌هاي شصت و پنجمين فستيوال فيلم برلين - بخش اول

در سوي اشتباهِ جاده

احسان خوش‌بخت

1

برليناله، خرس طلايي دستاوردهاي يك عمر را به ويم وندرس داد و در كنارش همه فيلم‌هايش را نمايش داد كه توسط بنياد تازه تأسيس وندرس - با آرمي مثل بال يك فرشته - مرمت و ديجيتال شده‌اند. سفر من از زادگاه وندرس، دوسلدورف، آغاز شد. يك نمايشگاه عكاسي من را به آن‌جا كشاند و ديدن عكاسان كه يك به يك كارهايشان را روي پرده‌اي بزرگ معرفي مي‌كردند، مثل ديدن فيلمي بود كه از يك نما يا چند نماي پراكنده تشكيل شده باشد؛ فريم‌هايي از فيلمي كه هرگز ساخته نشده، اما ‌چشم‌ها و مغز مي‌تواند آن‌ها را به هم وصل كند، روايت خودش را بسازد و به عكس‌ها زندگي بدهند. فيلم‌هاي برليناله، يا لااقل بيشترشان، مثل همين فريم‌هاي جداافتاده‌اند. سينما هر سال منقطع‌تر و گسسته‌تر مي‌شود. آيا اين فيلمسازانند كه در كوير تخيل بخشي از باري كه قادر به بردوش كشيدن نيستند را بر شانه‌هاي تماشاگران مطيع نشسته در سالن تاريك گذاشته‌اند؟

سينما مغز آدم را پر از تصوير مي‌كند و باعث مي‌شود هر تصويري نتواند به سادگي تأثير بگذارد. مغز پر از تصوير ناخودآگاه و به شكلي دائمي در حال مقايسه و نتيجه‌گيري است. اگر در دوسلدورف يك دختر عكاس نيوزلندي از كوره‌هاي كارخانه‌هاي آلمان در مناطق صنعتي عكس گرفته، مغز سينمايي فكر مي‌كند كوره‌هاي صحراي سرخ به مراتب كوره‌تر‌ند. اگر در همان‌جا عكاسي چيني روزمرگي و ملال را در عكس‌هايش تصوير كرده، مغز سينمايي به خاطر مي‌آورد كه ‌سينماي امروز يعني تصاوير روزمرگي و روزمرگي تصاوير.

Cinema at 33 1/3 RPM

Ten jazz takes on film music that prove the interconnectedness of the two art forms.
Read/listen here.

Jazz music has long expressed its capacity to borrow from various, sometimes contradictory sources in order to create something which in every sense transcends the original elements. Since the earliest days of jazz as a musical form, it has been inspired by military and funeral marches; has stylishly interpreted popular songs; and even brought the classical intricacies of Wagner into the domain of swinging brasses and reeds. This multiculturalism and eclecticism of jazz likens it to cinema which, in turn, has transformed pop culture motifs into something close to the sublime and mixed ‘high’ and ‘low’ artistic gestures to remarkable effect.

In the history of jazz, the evolution from ragtime or traditional tunes, to discovering the treasure trove of Broadway songs was fast and smooth. The latter influence was shared by cinema, as the history of film production quickly marched on. The emergence of ‘talkies’ in the United States meant rediscovering Broadway, its stars and directors and above all its musicals and their songs. In the 1930s, jazz became the incontestable rival of cinema in extracting tunes from the American theatre and transforming them into immortal standards. Both arts, film and jazz, used popular songs as a structuring framework, around which band leaders, musicians, directors and choreographers could develop more sophisticated and daring ideas.

Just as the emergence of television began to make itself felt at picture houses across the States, where declining attendance figures reflected a shift in the culture, jazz experienced a similar deadlock which contributed to the decline of the big bands. The effects of the war for returning Americans, and the new possibilities for enjoying entertainment in the home gave rise to very different strategies of survival: The film studios began to produce more sumptuous, glossy and costlier motion pictures to overshadow television, while jazz bands were downsized, becoming more intimate – or “indie”, if you like. Instead of big bands, modest outfits of three to six musicians was jazz’s answer to the times. In this respect, one might find the origins of John Cassavetes and 1960s independent cinema not only in Hollywood, but in Coleman Hawkins Quartet.

Cinema, for a very short time, managed to beat the odds with the help of Cinemascope, stereophonic sound, majestic scores and other gimmicks which expanded the affective potential of the big screen. After the invention and popularity of 331/3 rpm discs, releasing film music on LPs became a good source of income too. This market blossomed in the 1960s; in some cases, it was not only music but dialogue from the films that were presented on record (Who's Afraid of Virginia Woolf? and Romeo and Juliette). Jazz labels took note, and saw no reason to deprive themselves of such guaranteed success. Soon the themes from films were added to an expanding repertoire. Bringing film music to jazz wasn’t only a trend in keeping with the change in the public’s taste, but also a challenge for the musicians’ creativity in harmonic innovations and free improvisation – the way it had started two decades before, with Broadway songs.

The ten jazz takes on film music that I have selected here, rather than being a case of one art form riding the coattails of the other, prove the interconnectedness of the two and a motivating force that they both passionately share: creating images.

SEE THE LIST AND LISTEN TO THE TRACKS HERE ON MUBI.COM

Notebook's Fantasy Double Feature of 2010

NEW: Certified Copy [Copie conforme] (Abbas Kiarostami, Italy/France)
OLD: Hallelujah I’m a Bum (Lewis Milestone, 1933)

WHY: It’s true that my guilty conscious had some effect on picking Copie conforme, though it was an outstanding film itself, needless of any guilty conscious to be the criteria of a choice. I had some rough, and probably unfair, judgments on Kiarostami’s films, after The Wind Will Carry Us, and in the shadow of post-June-2009 happenings in Iran these judgments became harsher. But now, I can read the filmmaker’s thoughts more clearly, because I know if he had made any film the way that people of his country wanted he would now have his own share of 26 years. Of course,  the Ministry of Culture and Islamic Guidance has considered Copie unscreenable in Iran. But that doesn’t affect Kiarostami’s reputation, in or out of his homeland. Inside, the usual bunch of opponents call him a coward and a fake, and on the other side, many more find him one of the few who can give them back a part of the lost honor of a nation. He has his followers and protégés; not so strangely, none of them working in Iran anymore, and of course some of them, like Jafar Panahi, do not and will not work at all. But Kiarostami continues his cinematic journey, this time in Italy, and makes organic films like they are part of a change of the weather or any other natural occurrence. He is coming from a country full of frustration, a country facing its biggest troubles ever, but he is still focused on details (a kid’s notebook, a hobo’s marriage proposition after a demolishing earthquake, drivers driving Tehran street without showing any real life on those streets), details that are not related clearly and directly to the problems. Does he have any message for his own people?  The answer is hardly a yes, but maybe his continuity is the message. Wouldn’t he be forgotten, like many filmmakers with clear telegram-like messages before and after the 1979 revolution, if he had stopped being Kiarostami?
To fill the gap, to have another perspective rather than pleasant landscape of Tuscany, to remember people are losing jobs, and to not forget that not very far from now, after recent political/economical changes in Kiarostami’s homeland, a new wave of poverty will sweep up the nation, let’s watch Lewis Milestone’s masterpiece of the American left, Hallelujah I'm a Bum, about central park hobos and their hopes and dreams during the big depression; a Milestone that shows us (and Kiarostami) how can fantasy explain bitter reality. Juliette Binoche is much like Al Jolson. In the end, they both are left alone with undying hopes in hand, and tears in their eyes. Binoche and Jolson are the integral of people in Iran, today.

Notebook's Fantasy Double Feature of 2012

NEW: Museum Hours (Jem Cohen, USA/Austria)
OLD: Chartres (Jean Grémillon, 1923) + Bonjour Tristesse (Otto Preminger, 1958)

WHY: Ladies and gentlemen, welcome to our special double bill. Tonight, first of all, in Museum Hours, you will see Jem Cohen’s camera getting into paintings and exploring the mysteries and humors of space in this cinematic encounter of recently deceased Chris Marker and Brueghel. During our 10 minute interval, if nature is not calling you, please, stay seated and watch a short film, by the greatest revived director of the year, Jean Grémillon. In Chartres, Grémillon displays more possibilities of spatial representation on film and that “universal anguish transmitted by figurative representation.” He also shows some angels crowning the columns of the Chartres cathedral. In the second half of the program, screening newly restored Bonjour Tristesse, one of those angels, Jean Seberg, will descend from column to embody the story in which each scene is treated like a dense architecture/painting composition. While Cohen sees the essential pleasure in the careful observation of ordinary life, put next to the solidness of art and architecture, Preminger’s world is built on the lives of characters whose being is defined by arts, as if they are elements of the space or brush strokes in motion. I hope you enjoy tonight’s show and my final recommendation is listening to Bill Evans’ You Must Believe in Spring album, on your way back home, so your elation of being in the presence of great art be completed. Bonne projection!

A Simple Event: the Birth of Iranian New Wave Cinema

A Simple Event

A Simple Event: the Birth of Iranian New Wave Cinema

Il Cinema Ritrovato, Bologna, Italy

June 27-July 4, 2015

Curated by Ehsan Khoshbakht, in collaboration with the Iranian National Film Archive

At the end of the Iranian Revolution of 1979 the country found itself, somewhat unexpectedly, marginalized. The upheaval also forced into obscurity and inaccessibility many Iranian films from the 1960s and 1970s, whose contemporary politics were condemned by the revolution.

Now, thanks to certain shifts in the cultural climate, the doors of The National Film Archive of Iran are open. We have grabbed this opportunity to review four key films made between 1965 and 1973 – a period later dubbed the Iranian New Wave. It is a happy coincidence that the oldest film of the bunch, Night of the Hunchback, was made by one of the founders of the National Film Archive, Farrokh Ghaffari.

Representing some of the key filmmakers of the New Wave – Kamran Shirdel (The Night It Rained), Darius Mehrjui (The Cow) and Sohrab Shahid Saless (A Simple Event) – this selection not only reveals some of the early signposts of an Iranian cinematic revolution, it also hints at those social and political changes that were to reshape the country a decade later.

Films:

• Shab-e Ghuzi (Night of the Hunchback), Farrokh Ghaffari, 1965. [New print]
• Oon shab ke baroon oomad ya hemase-ye roosta zade-ye gorgani (The Night It Rained or the Epic of the Gorgan Village Boy), Kamran Shirdel, 1967. [2K restoration]
• Gaav (The Cow), Dariush Mehrjui, 1969. [2K restoration]
• Yek ettefagh-e sadeh (A Simple Event), Sohrab Shahid Saless, 1973. [New print]

Notebook's Fantasy Double Feature of 2013

NEW: My Name Is Negahdar Jamali and I Make Westerns (Kamran Heidari, Iran)
OLD: Ride Lonesome (Budd Boetticher, 1959)

WHY: In recent years, some of the best films coming out of the most unlikely parts of Iran (this one from Shiraz, the city of great grapes and poets) have rethought cinematic genres in different ways, and, occasionally, have managed to bring to the centre the marginalized, unsung heroes of Cinephilia in the country. It is in such context that My Name Is Negahdar Jamali and I Make Westerns shines; it hilariously recreates many familiar western settings while focusing on the life of a simple, poor worker/farmer who loves making westerns. Heidari’s film shows Negahdar trying to make a new western with local friends and reveals how in the process he loses his house and family and eventually, like a traditional cowboy, is left on his own to vanish into a horizon.  The film, in its dry, hopeless feeling and its landscape of decadence, is much closer to Budd Boetticher than John Ford (whose legendary introductory line has inspired the title of this film). Negahdar is more or less a synthesis of both Boetticher and Randolph Scott. His minimalism and no-budget, semi- experimental films, like a crossover between the poorest of B westerns and Jack Smith, stands out as ultra primitive drafts of Boetticher’s westerns, and, on the other hand, his individualism puts him is the same category as Randolph Scott’s laconic avengers. In Negahdar’s guileless, unsophisticated westerns (that we see within this film), as much as this bittersweet portrait of the man at work, a burning passion for cinema, unprecedented to anything else I’ve seen this year, keeps stunning me.

Notebook's Fantasy Double Feature of 2014

NEW: The Wolf of Wall Street (Martin Scorsese, USA)
OLD: Twentieth Century (Howard Hawks, 1934)

Aside from featuring two of the most obsessive characters in film history whose quest for keeping the show going on gives a new dimension to American Madness, they’re both narrated in the way bodies move in closed spaces, where work space continuously metamorphoses into stage and performance space. One can effortlessly be charmed in their sheer lunacy, their staccato choreography of bodies, and in the cocaine/booze eyes and stiff jaws of their leading stars. If it takes 4 ½ hours to endure this unapologetic double bill, probably another 4 ½ days is needed to digest it, recuperate from its orgy of greed, and come to realize that it was some horrible thing to see.

From Sketch to the Screen: Patrizia von Brandenstein

http://cinearchitecture.tumblr.com/post/117760104187/from-sketch-to-the-scree-silkwood-mike-nichols

The 58th BFI London Film Festival

پنجاه و هشتمين فستيوال فيلم لندن - نقدها

• مقدمه و معرفي فيلم‌هايي با مضمون جنگ
• نقد «متامورفوسيس» (و «افسانه‌هاي هوفمان»)
• نقد «هاكني»
• نقد «كمپ ايكس ري»
• نقد فيلم‌هاي «خاوخا»، «غار»، «سرزمين مردگان»، «زغال سياه، يخ نازك»
• بررسي فيلم‌هايي با شخصيت‌هاي محوري زن يا ساخته شده توسط كارگردانان زن
• نقد «ديپلم»، «ملكه و كشور» و «خودساخته»
• «دوك بورگندي»، «مردي كه خيلي محبوب بود»، «زندگي در وحش»
• «گوش كن فيليپ»، «ال نينيو«، «اجتناب»
• ده فيلم برگزيدۀ فستيوال
• معرفي فيلم‌هاي ايراني و فيلمسازان ايراني فستيوال

The Best of London Film Festival

ده فيلم برگزيدۀ فستيوال فيلم لندن

احسان خوش‌بخت

10

ادامه بده [Keep on Keepin' on] (آلن هيكس، آمريكا): اين فيلمِ مملو از لحظات ناب دربارۀ زندگي نوازندۀ ترومپت و مدرس موسيقي، كلارك تِري، اساساً فيلمي است دربارۀ رابطه مريد و مرادي و آن آيين فراموش شدۀ دنياي استاد/شاگردي در موسيقي جاز. اين استادِ سابق كوئينسي جونز و كسي كه زير پر و بال مايلز ديويس را گرفت نه تنها هنوز زنده است، بلكه در نود و يك سالگي، خوابيده روي تخت، اكسيژن به بيني و در حالي كه بينايي‌اش را از دست داده به تدريس موسيقي جاز ادامه مي‌دهد. [كلارك تري متأسفانه به تازگي درگذشت] به موازات زندگينامۀ تري – از خلال مصاحبه‌ها و تصاوير آرشيوي - فيلم با دنبال كردن داستان رابطه او با يك نوازندۀ جوان نابينا، وزن ملودراتيك بيش‌تري پيدا مي‌كند. كلارك تري قصه‌گويي است بزرگ كه هر جمله‌اش به يك فحش چارواداري ختم مي‌شود و فيلم درسي است در استقامت، عشق به زندگي و اهميت آموزش در موسيقي. با آن كه مستندي كلاسيك است و بيش از حد آمريكايي است اما به خاطر غناي هر لحظه‌اي كه مي‌توان با كلارك تري روي پرده گذراند ديدن آن را به دوست و دشمن توصيه مي‌كنم.

From Sketch to the Screen: Alfred Junge

http://cinearchitecture.tumblr.com/post/117338926472/from-sketch-to-screen-the-man-who-knew-too-much

The London Film Festival 2014 Diary Introduction

يادداشت‌هايي از فستيوال فيلم لندن

پردۀ سفيد، سينماي نازك

احسان خوش‌بخت

هر دورۀ فشرده‌اي از تماشاي سينماي معاصر به خاطر غلبۀ ميان‌مايگي و يا ابتذال بر نوآوري و نبوغ مي‌تواند به يأس بينجامد. اما در يأس معمولاً درس‌هايي سازنده‌تر از اميد وجود دارد. بيش‌تر يادداشت‌هايي كه بر فيلم‌هاي فسيتوال فيلم لندن خواهيد خواند با يأسي سازنده نوشته شده‌اند. به عبارت ديگر، دورۀ طولاني فستيوال فيلم لندن (دو هفته نمايش‌هاي مخصوص مطبوعات به اضافۀ دو هفته خود جشنواره) نوعي سيستم تفكر منطقي دربارۀ سينما را در بيننده بيدار مي‌كند كه در آن مخاطب از تحقير بي‌اساس، يا شيدايي بي‌اساس‌تر، نسبت به سينماي هنري، لااقل آن نوعي كه در جشنواره‌ها معرفي مي‌شود، فاصله مي‌گيرد. مخاطب جشنواره، هنر و بي‌هنري سينماي معاصر را در يك مجموعه فشرده مي‌بيند. چون فستيوال نزديك به آخر سال است، اين جمع‌بندي، جمع‌بندي خود سال مي‌شود كه براي من از خلال تماشاي حدود شصت فيلم حاصل شد. اين يادداشت‌ها كه نظم خاصي ندارند، الا نظم/بي‌نظمي خود فيلم‌ها و سينما، بيش‌تر دربارۀ فيلم اول، دوم يا نهايتاً سوم كارگرداناني جوان‌اند. خوشبختانه بعضي‌هايشان آثاري‌اند از كشورهايي كه سينمايي فعال ندارند (پاكستان، كنگو، موريتاني) و نشان مي‌دهند كه چطور نقطۀ كانوني سينما از اروپا و ايالات متحدۀ آمريكايي به سوي مناطق ديگر (آمريكاي لاتين، آفريقاي شمالي، آسياي ميانه) جابجا شده كه تا دو دهه پيش سهم چنداني از بازارهاي بين‌المللي نداشتند. همه فيلم‌ها ساخته شده در سال 2014 (يا بعضاً اواخر 2013) هستند، در غيراين‌صورت تاريخ توليد ذكر شده است.

The London Film Festival 2014 Diary#5

گوش كن فيليپ (الكس راس پري، آمريكا): فيلمي ديگر از موج تازه‌اي از فيلم‌ها دربارۀ روشنفكران نيويوركي كه دنياي وودي آلن را (نويسنده‌ها و هنرمندان ناموفق يهودي با روابط خانوادگي و عاطفي نه چندان استوار) به روز مي‌كنند، اما معمولاً بار دراماتيك‌شان سنگين‌تر از بار كميك‌شان است. شخصيت‌هاي اين فيلم‌ها معمولاً مردهايي خودخواه و خودبزرگ‌بين‌اند كه بهاي هميشگي رفتارهاي غيرمنطقي‌شان از دست دادن «دختره» (شخصيت زن منفعل داستان) است. در اين فيلم به موازات شخصيت نويسنده ناموفق ( با بازي جيسن شوارتزمن)، رابطه او با نويسنده‌اي مسن (جاناتان پرايس)‌ كه سابقاً بسيار موفق بوده اما سال‌هاست دست به قلم نبرده جان تازه‌اي به روايت مي‌دهد، براي نيم ساعتي از كليشه‌هاي رايج اين فيلم‌ها دورش مي‌كند، اما فيلم دوباره در كش و قوس بي‌معناي رابطۀ كج‌دارمريز آن‌ها رو به افول مي‌گذارد. افسوس كه فيلم از موسيقي جاز مثل موسيقي آمبيانس رستوران‌هاي پنج ستاره استفاده كرده است.

The London Film Festival 2014 Diary#4

دوكِ بِرگِندي (پيتر استريك‌لند، بريتانيا): اول به خاطر نياوردم كه استريكلند همان كارگردان استوديوي صداي بربريان (2012) بوده و امسال به جز اين فيلم يك فيلم-كنسرت از بيورك به عنوان بيوفيليا در فستيوال لندن داشت. تناسب كمي بين جايي كه اين فيلم را تهيه كرده - كانال چهار تلويزيون بريتانيا كه بعضي از با پرستيژترين فيلم‌هاي چند سال اخير را توليد كرده – و دنياي فيلم وجود دارد. سينماي دوك برگندي سينمايي است كه تا زماني نه چندان دور به دنياي سينماهاي مخصوص تماشاچيان بالاي هجده سال بعد از نيمه شب تعلق داشت اما حالا جايي مثل كانال چهار مدعي آن شده است (در فستيوال، نمونه ديگر از موسسات شبه‌دولتي كه دست به دامن ژانرهاي عامه‌پسند شدن شده‌‌اند، وسترن انتقامي پرخشونتِ رستگاري، ساختۀ كريستيان لِورينگ، بود كه توسط انيستتوي فيلم دانمارك تهيه شده بود).

The London Film Festival 2014 Diary#3

ديپلم (دي‌يِدو همادي، كنگو): مستندي فردريك وايزمن‌وار دربارۀ امتحان سراسري براي دريافت ديپلم در كنگو كه به دلايلي قابل حدس كابوس بسياري از دانش‌آموزان است، اما جذاب‌ترين بخش فيلم با تمركز روي آن مسائلي شكل گرفته كه چندان قابل حدس زدن نيستند و شباهتي به آزمون‌هايي كه ما مي‌شناسيم ندارند. اين حوادث فيلم را كمابيش به سه بخش تقسيم كرده‌اند: در بخش اول دانش‌آموزاني را مي‌بينيم كه به خاطر عدم پرداخت شهريه اجازه ندارند در آزمون ديپلم (كه تقريباً مثل كنكور است) شركت كنند. به علاوه كمي دربارۀ وضعيت آشفته سيستم آموزشي كنگو مي‌بينيم كه شامل تدريس بد و كلاس‌هاي داغان مي‌شود. در بخش دوم گروهي از دانش‌آموزان بي‌پول كه مي‌خواهند به هر قيمتي ديپلم بگيرند بنايي نيمه‌كاره را اجازه مي‌كنند و آن را به فضايي براي درس خواندن، كلاس و خواب تبديل مي‌كنند. اما در همين بخش مي‌بينيم كه خرافات هنوز نقش مهمي در دنياي آن‌ها بازي مي‌كند و براي ديپلم گرفتن از ماليدن معجون معجزه‌گر به سرشان تا غسل تعميد دادن خودكارهايي كه بايد با آن‌ها امتحان بدهند و حتي يك مراسم تقريباً جن‌گيري غافل نمي‌شوند. بلاخره يك كسي كه همين مراحل را پشت سر گذاشته و حالا دانشجوست مي‌گويد كه اصلاً بدون تقلب شانسي براي قبول شدن وجود ندارد، بنابراين همه شروع مي‌كنند به آماده كردن تقلب‌هايشان براي روز آزمون. بخش سوم فيلم كه از نظر اجرا بهترين بخش فيلم است به نحوۀ برگزاري امتحان و اعلام نتايج مي‌پردازد. فيلم با جشن ديوانه‌وار مردم بعد از اعلام قبولي‌ها كه شامل بوق‌زني و رقص در خيابان‌هاي كيسانگاني - شهر محل وقوع داستان - مي‌شود به پايان مي‌رسد. كوچك، اما فراموش نشدني.

A Tribute to Parviz Davaie

Parviz Davaie

I'm honored to publish this personal, intimate portrait of Iranian author and film critic Parviz Davaie on my blog, not only because it gives insights about the man whose work I've always admired, but also because it is written by no one but his old friend and collaborator, and another pioneer of (modern) film criticism in Iran, Kiomars Vejdani.

PARVIZ  DAVAIE: A TRIBUTE
By Kiomars Vejdani

"Davaie speaking." His voice at the end of the phone was my first contact with Davaie for over fifty years. It had not changed a lot. The same soft tone reflecting his gentle nature. For the first few moments he was formal, serious, and rather reserved. But soon as he found out the identity of the speaker the formality gave way to unreserved warmth and welcoming friendliness. Exactly the sort of response I was hoping for.

A Setareh Cinema cover from November, 1966

Since moving away to England I have now and then been thinking about my period of work at Setareh Cinema and  happy memories among my friends there. The wish to contact them was always there. When I found out that Davaie is living in Prague that wish turned into decision. Getting his address from a mutual friend I wrote him a letter not hoping to receive an answer after all these years. Contrary to my expectation shortly afterwards I received a long letter from him. Loyal as ever he was pleased to hear from me. His letter gave me the encouragement for further contact. Shortly afterwards as I was making a journey to Prague I thought I could take this opportunity to pay him a visit. Hence the purpose of my phone call.

We arranged to meet the next day at eleven in the morning at the central square by the clock tower. (suggested by him as a place in Prague familiar to and easily found by tourists and visitors.) Next morning I was at the site a short while before the appointed time, looking in every direction for Davaie not quite knowing how he looks like after all these years (by then I had not yet seen his recent photos on the internet).

There was an element of  Hitchcockian suspense as I was looking at any approaching stranger wondering  with anticipation. Then at exactly eleven o'clock he was there (Davaie was always well known for his punctuality.) The same tall slim figure and handsome features. But the passage of time had turned his raven black hair into snow white, matched by equally white eyebrows and now an added becoming beard. He had aged. (Time does not stop for anyone.) His long black coat completed his dignified image of a writer and a  poet.

Unless it was my imagination his skin looked a shade darker. But he certainly looked thinner than his younger days. (Unlike me who has gained weight with advanced age.) We tentatively approached each other. His reaction to my first few words was total amazement.  "But you can speak Farsi!" Apparently in my letter I had given him the impression that I had completely forgotten my native language which is almost true. My command of Persian language is very basic and nothing like the days gone by. Nevertheless with a mixture of English and broken Farsi I managed to communicate with him. We talked about cinema, life,  our past, and everything under the sun. Within less than an hour it felt as if we had never been separated. For we had a good deal in common. We were more or less the same age (born in 1935و he was three years my senior.) We were both born in Tehran and spent our childhood and youth in that city. And above all cinema was the love of our lives.

The Boot [Chakmeh] (1993)

From my programme notes, written in 2014, for theatrical release of the film in the UK. -- E.K.

Seven years before the release of Mohammad Ali Talebi’s The Boot, the film which first brought him to international attention, he directed a puppet road movie, in which a gang of young mice unite against a vicious cat, whom their parents have given up hope of defeating. In The Boot it is real children who are fighting against the odds – and rather than a vicious cat, it is the crowded capital of Iran, Tehran, which threatens to overwhelm them.

Most of Talebi’s films about children feature an absent parent or two. In this case, young Samaneh’s father has died. In a shoe store, where the girl’s mother stares longingly at a happy couple shopping together, the gaze not only underlines the absence of her husband, but also the absence of a father figure in Samaneh’s life. Talebi’s interest lies in showing how children manage to fill that void.
 
Samaneh is a war child. The film was produced by Shahed TV (which translates as Martyr’s TV) whose remit was to depict the lives of those who lost family members during the eight-year war with Iraq. The heavy burden on children born during the war is subtly manifested throughout the film; particularly in one scene which takes place on a public bus, when a young boy is seen guiding an elderly blind man. These children, through pure curiosity, resilience and stubbornness are unconsciously reconstructing a damaged country.

The London Film Festival 2014 Diary#2: Women Films

مامان (زاويه دولان، كانادا): دولان اميد تازه سينماي فرانسه زبان است و صورت‌اش كه براي مجله‌هاي مد هم كارآيي دارد تازه روي جلد شماره اكتبر كايه دوسينما جا خوش كرده. اما مامان كه مي‌توان آن را امتداد مضامين اولين فيلم بلند دولان، مادرم را كشتم (2009)، دانست، يك عقب‌گرد براي فيلمساز 25 ساله محسوب مي‌شود و دنياي هيستريك دولان با زنان قوي و جذابش و قاب سينمايي مضحك ( با نسبت يك به يك) به اپيزودي از سريالي آبكي شبيه است. اما اگر از آن طرف فرانسوا ازن اساساً بي‌استعداد با دوست دختر تازه يكي از نمايندگان سينماي فرانسه زبان شده باشد، عجيب نيست كه ببينيم فرانسوي‌ها تا اين اندازه از بال و پر گرفتن دولان سر ذوق آمده‌اند. 

Film Architecture As Texture: Yoshinobu Nishioka

http://cinearchitecture.tumblr.com/post/116016591637/film-architecture-as-texture-yoshinobu-nishiokas

Hockney (Randall Wright, 2014)

هاكني (رندال رايت، بريتانيا): ديويد هاكني نقاش استخرهاي كاليفرنيايي، مَرغزارهاي يوركشاير و پرترۀ آدم‌هاي نشسته روي صندلي است. او كه از خانواده‌اي فقير از برادفورد در شمال انگليس آمده، يكي از مهم‌ترين آرتيست‌هاي بريتانيايي نيم قرن اخير محسوب مي‌شود. اين مستند كه كيفيت بصري خوبي دارد و دسترسي‌اش به تصاوير آرشيوي و فيلم‌هاي خصوصي هاكني محدود نبوده فرصتي است براي درك و دريافت نقاش هفتاد و هفت ساله. با آن‌كه فيلم مسائلي كه خودش طرح مي‌كند را بي‌جواب مي‌گذارد (مثلاً از اهميت پيكاسو براي هاكني مي‌گويد، اما هرگز نمي‌گويد چرا، چطور و تا كجا)، اما به جايش تصويري از دنياي آشيائي كه يك هنرمند را احاطه كرده‌اند مي‌دهد: قوري و فنجان‌هاي چيني روي ميز، هارپسيكورد كنار ديوار، عروسك خرسي غول‌پيكر، دوربين پولارويد، گلدان‌هاي ساده و بي‌طرح. 

The London Film Festival 2014 Diary#1

خاوخا [Jauja] (ليساندرو آلونسو، آرژانتين/هلند/آمريكا): اين فيلم كه از قاب‌هايي با نسبت آكادمي و نماهاي ثابت از چشم‌اندازهاي آرژانتين تشكيل شده مهندسي دانماركي با بازي ويگو مورتنستن را نشان مي‌دهد كه بعد از فرار دخترش با سربازي آرژانتيني به جستجوي او مي‌رود و مثل جويندگان، جستجوي دختر به سيري در تقابل بين مهاجمان و ساكنان بومي آن سرزمين بدل مي‌شود.

غار [La Cueva] (آلفردو مونترو، اسپانيا): نمونه‌اي قابل پيش‌بيني از سينماي «موبايلي» كه مثل يك «سلفيِ» نود دقيقه‌اي است و در آن تمام كليشه‌هاي ساب‌ژانر Found footage، مثل پروژۀ جادوگر بلر، در يك غار تكرار مي‌شوند.

Métamorphoses (Christophe Honoré, 2014)

دگرديسي [Métamorphoses] (كريستف اونوره، فرانسه): فيلم‌هايي كه در آن دنياي افسانه‌اي يا اسطوره‌اي در دل دنياي روزمرگي‌ها جا گرفته و فانتزي و وحشت جزيي از اتاق نشيمن شده نه تنها در سينماي تجاري به يك جريان بدل شده، بلكه در سينماي جشنواره‌اي هم احياء شده است. مثلاً در همين فستيوال، بهار (جاستين بِنسُن، آمريكا/ايتاليا)، دختري ايتاليايي را در لباس آدمي عادي به نيروي ويرانگر و يك هيولا مبدل كرده. در فيلمي ديگر، Musarañas (خوانفر آندرِس و استبان روئِل، اسپانيا)، تهيه شده توسط الكس دلا ايگلسياس، زني خياط و خانه‌نشين از هر اهريمني مخرب‌تر است. در هر دو نمونه، تاريخ و مذهب به شدت‌هاي مختلف نقش دارند. هر دو فيلم در هر جايي به كاريكاتور نزديك مي‌شوند، يكي آگاهانه (Musarañas) و يكي از سر ندانم‌كاري (بهار). اما نمونه بهتر چنين سينمايي دگرديسي است كه اين ايده را طرح مي‌كند كه شخصيت‌‌هاي اسطوره‌اي مي‌توانند پشت سوپرماركت غول‌آساي منطقه‌تان پنهان شده باشند. منطق اين فيلم كه شخصيت‌هاي اساطيري را به دنياي معاصر آورده و در فضايي اروتيك به مواجهه و تعامل واداشته چنين است. مثل يك فيلم ژان كوكتوست كه براي جوانان امروزي ساخته شده باشد و قصدش آشتي دادن دنياي اسطوره‌اي با دنياي شهرت‌هاي مجازيِ قرن بيست و يكم است. در فيلم چند سكانس خارق‌العاده وجود دارد كه رنگ و بويي موزيكال دارند و تصويرسازي‌هاي بعضي جاها نفس‌گير است، اما در مجموع تأثير اين لحظات پراكنده آن‌قدر نيست كه فيلم را از حد متوسط فراتر ببرد. دنيايي جادويي اسطوره‌هاي – چه در شكل ظريف كوكتويي و چه در شكل حماسي/اكشن سينماي ماسيستي ايتاليا – اين جا چندان جادويي ندارد.

Paris par Marker

http://cinearchitecture.tumblr.com/post/115467739562/paris-in-le-joli-mai-1963-directed-by-chris